منبع: وبسایت علی‌الله سلیمی
پنجشنبه ۲ خرداد ۹۸
..............................
شکل های مختلف رفتارهای اجتماعی در هر دوره تاریخی ریشه در باورها و شرایط سیاسی و اجتماعی آن دوره دارد و از روی همین سلسله رفتارهای اغلب عادی توده های اجتماعی است که می شود به شرایط حاکم بر آن دوره تاریخی خاص پی برد. شاید دور از ذهن باشد اما با دقت در یکی از رفتارهای به شدت ساده و روزمره، مانند غذا خوردن یا برنامه غذایی گروه های اجتماعی مختلف در یک جامعه، می توان به موقعیت سیاسی و اجتماعی آن جامعه در مقایسه با جوامع دیگر پی برد. اتفاقی که در رمان«مزه شناس» لو و نفو، نویسنده معاصر چینی افتاده و این اثر ادبی الهام گرفته از سنت های رایج مردم چین در مواجهه با یکی از ضرورت های زندگی روزمره، غذا خوردن را به یکی از آثار خواندنی تبدیل کرده است. محدوده زمانی حوادث این داستان، قبل و بعد از وقوع انقلاب کمونیستی در چین است که حتی روی غذا خوردن مردم این کشور در آن مقطع تاریخی هم تاثیر گذاشته و«لو و نفو» نویسنده این موقعیت ویژه را دستمایه داستان خود قرار داده و رمان خواندنی با چاشنی فرهنگ غذا خوردن مردم چین در آن دوره تاریخی خاص را خلق کرده است. رمان«مزه شناس»، از آثار مطرح ادبیات داستانی چین است که در کنار پرداختن به یکی از رفتارهای فرهنگی مردم چین، آیین های متنوع غذا خوردن، قصه جذابی را روایت می کند که با بخش هایی از تاریخ چین هم گره خورده است. راوی داستان، گائو شیائوتینگ، که یکی از شهروندان عادی جامعه چین در آن روزگار و از طبقه اجتماعی پایین است، از همان ابتدای داستان به رفتارهای جوزیه، یک شکم پرست سرمایه دار خرده می گیرد که چرا همه زندگی اش شده است چشیدن طعم غذاهای لذیذ و بیشتر وقت خود را در رستوران های مطرح شهر با غذاهای خوشمزه می گذراند. راوی او را از عوامل اصلی تیره بختی طبقات فرودست جامعه می داند و از هر کاری برای برهم زدن برنامه‌های غذایی روزمره او که همان حضور در بهترین رستوران های شهر است فروگذاری نمی کند. تا اینکه با وقوع انقلاب کمونیستی در چین، ورق بازی روزگار برهم می گردد و راوی تهیدست به انقلابیون می پیوندد و جوزیه سرمایه دار به حاشیه می رود و حتی مورد خشم و نکوهش انقلابیون و حزب حاکم قرار می گیرد. از این به بعد است که گائو شیائوتینگ انقلابی در تمامی صحنه‌ها نسبت به جوزیه دست بالا را دارد و تقریبا عرصه را برای او تنگ می کند اما گذشت زمان باز هم جوزیه را به صدر وقایع باز می گرداند. این بار به عنوان یک مزه شناس که در چین جدید ارج و قرب تازه ای پیدا کرده و چالش راوی با او همچنان ادامه پیدا می کند. داستان مزه شناس حرکت آرام جامعه چین از یک دوره تاریخی- انقلابی پر تلاطم به دوره جدید پاگرفتن ارزش های سرمایه داری در دل عصر حاکمیت حزب کمونیست را نشان می دهد. دوره ای که نمود عینی آن در فرهنگ عمومی تولید و مصرف گرایی است و مصداق آن، جوزیه شکم پرست و سرمایه دار است که در مقطعی خاص، سال های انقلاب و همچین انقلاب فرهنگ در چین، مورد غضب حزب حاکم و انقلابیون گرفته و به حاشیه رفته بود، اما با فاصله گرفتن از فضای انقلابی و رونق کسب و کار در جامعه، این بار در کسوت یک مزه شناس که استاد چشیدن انواع غذاهای لذیذ است، به میدان آمده تا گروه های اجتماعی مختلف را در رسیدن به غذاهای خوشمزه و البته گرانقیمت یاری کند. این همان اتفاقی است که جامعه چین جدید را به سوی تولید بیشتر و مصرف به مراتب بیشتر سوق می دهد و آن را به جامعه جهانی نزدیک تر می کند.
چاپ اول(1398) کتاب«مزه شناس»نوشته لو و نفو، با ترجمه مرضیه بهرادفر در 208 صفحه؛ مصور با شمارگان 990 نسخه و قیمت 21000 تومان از سوی انتشارات ققنوس در تهران چاپ و منتشر شده است.
