«ساخت بمب اتمی»
نویسنده: ویکتوریا شی‌رو
ترجمه: فرید جواهر کلام
ناشر: ققنوس، چاپ اول 1395
160صفحه، 14000 تومان
*****
«صورت تمامی مردم چنان ورم کرده بود که دیگر به شکل آدمیزاد نبودند. من خیال می کردم مرده اند، زنها را نمی شد از مردان تشخیص داد، آنها همه در خواست آب می کردند.»
«گویی جهنم روی زمین آمده بود، رودخانه پر شده بود از چوب های شعله ور و سوزان همانند رودی از آتش شده بود. کسانی را می دیدم که در جستجوی آب بودند اما به محض خوردن آن می مردند. شهر نابود شده بود و می سوخت و هیچ پناهگاهی نبود.»
«چیزی نبود که سوخته و مچاله نباشد. (داخل ترامواها) ده ها پیکر انسانی چنان سیاه شده بودند که قابل شناسایی نبودند. جسد هایی بودند که گویی زنده زنده آنها را جوشانده بودند. مردی به صورت وحشتناکی سوخته بود و به جسد دیگری چسبیده بود. در یک آب انبار آنقدر آدم مرده بود که حتی جایی برای افتادن آنها روی زمین وجود نداشت.»
اینها (به نقل از کتاب ساخت بمب اتمی) تنها گوشه هایی کوچک از مشاهدات کسانی است از هیروشیما یا ناکازاکی جان بدر برده اند. کسانی که هولناکی آن چه را شاهد بوده اند، بیان نشدنی می دانند و این تنها چند صحنه از آن جهنم واقعی روی زمین بود.
به راستی چه شد که دانشمندان و سیاست مداران به این توافق رسیدند که به دنبال ساخت بمب اتمی بروند؟ این دانشمندان بودند که پیشنهاد آن را دادند و یا اینکه سیاست مداران آنها را مجبور به ساخت این سلاح مهلک کردند؟ چه کسانی موفق به ساخت اولین بمب اتم شدند و چه کسی دستور استفاده از آن را داد؟ چرا ژاپن قربانی هر دو بمب اتمی استفاده شده در طول تاریخ بوده است؟ پاسخ اینها و ده ها سوال مهم دیگر در این رابطه را در کتاب «ساخت بمب اتمی» اثر ویکتوریا شی‌رو می توانید پیدا کنید.
«ساخت بمب اتمی» هفتادمین کتاب از سری آثار ارزشمندی است که تحت عنوان «مجموعه تاریخ جهان» به همت نشر ققنوس منتشر می شود. کتاب های این مجموعه برای مخاطبان جوان و با رویکردی غیرتخصصی برای آشنایی اولیه با مهمترین سر فصل های تاریخ جهان نوشته شده اند. آثاری که به صورتی خواندنی و روان به سراغ چهره ها، جنبش ها، وقایع و یا پدیده های تاریخ ساز از زمانهای دور تا سده تاخیر می پردازند. این کتابها از زبانی روایی برخوردارند و می کوشند به شکلی جامع اما موجز مدخلی برای ورود به جریانهای مختلف تاریخی باشند. این مجموعه موفق سالهاست که در حال انتشار است و تا امروز عناوینی متنوع از آن منتشر شده و با استقبال مخاطبان نیز روبه رو شده اند. کتابهایی با عناوینی همچون: رنسانس، جنگ جهانی اول، جنگ جهانی دوم و...
ساخت بمب اتمی بدون شک یکی از فصل های مهم تاریخ جهان محسوب می شود که تاثیری عمیق بر جهان پس از خود گذشته است. به خصوص که آدمی دریافت که با دست ساخته هایش می تواند جهان را روبه نابودی ببرد؛ از این سبب برخی به مهار چنین تسلیحاتی پرداختند و برخی به گسترش آن. چنان که داشتن بمب اتمی برا پاره دول اقتدار گرا مظهر دوام و ثبات تلقی می شود، بی آنکه سرشت و سرنوشت واقعی مردم آن سرزمین اهمیتی داشته باشد؛ نمونه اش کشور کره شمالی.
تصمیم برای ساخت و تولید سلاح های اتمی در دوره ای متلاطم و خونبار گرفته شد. تجاوز نظامی آلمان، ژاپن و ایتالیا (دول محور) جرقه یک جنگ جهانی ویرانگر را زده بود که گویی پایاین جز نابودی نوع بشر نمی توانست داشته باشد.
از بخت یاری جهانیان بود که این بمب بدست آلمان نازیها و هیتلر ساخته نشد. این در حالی بود که دانشمندان آلمانی با آگاهی از نیروی عظیم اتمی پژوهش و تحقیق روی آن و مهارکردن و به خدمت گرفتن این نیروی قدرتمند را پیش از متفقین و به خصوص آمریکائیان آغاز کرده بودند. بی شک اگر هیتلر به بمب اتم دسترسی پیدا کرده بود، سرانجام جنگ نیز به شکلی دیگری رقم می خورد. همانگونه که آمریکا برای متوقف کردن ماشین جنگی ژاپن و به زانو در آوردن این کشور از این سلاح مخرب استفاده کرد، آلمانها برای فتح کامل اروپا و شکست روسیه از آن بهره می بردند.
این دانشمندان آمریکایی بودند که سیاستمداران کشور خود را متوجه اهمیت نیروری اتمی و تلاش دانشمندان آلمانی برای ساخت بمب اتم کردند و نهایتا موفق شدند با جلب نظر آنها و دریافت بودجه به طور مخفیانه این پروژه را پیش برده و به نتبجه برسانند.
نخستین بمب اتمی در سال ۱۹۴۵ رعدآسا با سر و صدای عظیم منفجر شد، فرمان آن رئیس جمهوری صادر کرد مردی که روی میز خود نوشته بود «در اینجا من تصمیم می گیرم». با اینکه در آن زمان هنوز هیچ کس تصوری از ابعاد مخرب و فاجعه بار استفاده از بمب اتم نداشت در همان آمریکا استفاده از این بمب مخالفان متعددی داشت. اما سرانجام روزولت تصمی خود را گرفت و با توجیه اینکه در صورت عدم استفاده از آن نمی توان ژاپن را که بسیار قدرتمند شده بود تسلیم کرد و بدون استفاده از آن سربازان آمریکایی بسیاری از دست می رفتند افکار عمومی را مهیای اینکار کرد. در این میان اما نباید فراموش کرد که خشونت و وحشی گری ژاپنی ها در مناطق تحت اشغالشان بخصوص در چین زمینه را برای پذیرش افکار عمومی مهیا ساخته بود.
رفتن به سراغ ساخت بمب اتم محصول شرایط و رقابت میان دول متخاصم بود؛ ویکتوریا شی‌رو با توجه به اهمیت این مسئله پیش از شروع متن کتاب، ابتدا در یک اینفوگراف رویدادهای مهم دوران ساخت بمب اتمی مرور می کند و سپس در پیش گفتار کتاب به تبیین فضای حاکم بر دوران جنگ جهانی دوم و دلهره و اضطرابی که درباره آینده جنگ وجود داشت می پردازد تا خواننده علاوه بر آنکه با کلیت اوضاع و احوال آن روزگار آشنا می شود؛ چگونگی شکل گیری رقابت پنهان و آشکار کشورها برای دست یابی به بمب اتم به روشنی دریابد. این کتاب در هشت فصل با عناوین ریز: «انرژی ای که از خورشید گرفته نمی شود»، «واکنش زنجیره ای شروع شده»، «آزمایشگاه صحرایی»، «مسابقه با زمان»، «آیا این کار شدنی است؟»، «تصمیمات سرنوشت ساز»، «ما چه کار کرده ایم؟» روایتی جذاب و عبرت آموز از ساخت و استفاده از مخرب ترین دست ساخته بشری ارائه کرده است. روایت اینکه چگونه علم که باید متضمن بقای آدمی باشد به در راستای قتل و عام نوع بشر آن هم به شیوه ای توام با رنج و عذاب بدل می شود.
نویسنده: ویکتوریا شی‌رو
ترجمه: فرید جواهر کلام
ناشر: ققنوس، چاپ اول 1395
160صفحه، 14000 تومان
*****
«صورت تمامی مردم چنان ورم کرده بود که دیگر به شکل آدمیزاد نبودند. من خیال می کردم مرده اند، زنها را نمی شد از مردان تشخیص داد، آنها همه در خواست آب می کردند.»
«گویی جهنم روی زمین آمده بود، رودخانه پر شده بود از چوب های شعله ور و سوزان همانند رودی از آتش شده بود. کسانی را می دیدم که در جستجوی آب بودند اما به محض خوردن آن می مردند. شهر نابود شده بود و می سوخت و هیچ پناهگاهی نبود.»
«چیزی نبود که سوخته و مچاله نباشد. (داخل ترامواها) ده ها پیکر انسانی چنان سیاه شده بودند که قابل شناسایی نبودند. جسد هایی بودند که گویی زنده زنده آنها را جوشانده بودند. مردی به صورت وحشتناکی سوخته بود و به جسد دیگری چسبیده بود. در یک آب انبار آنقدر آدم مرده بود که حتی جایی برای افتادن آنها روی زمین وجود نداشت.»
اینها (به نقل از کتاب ساخت بمب اتمی) تنها گوشه هایی کوچک از مشاهدات کسانی است از هیروشیما یا ناکازاکی جان بدر برده اند. کسانی که هولناکی آن چه را شاهد بوده اند، بیان نشدنی می دانند و این تنها چند صحنه از آن جهنم واقعی روی زمین بود.
به راستی چه شد که دانشمندان و سیاست مداران به این توافق رسیدند که به دنبال ساخت بمب اتمی بروند؟ این دانشمندان بودند که پیشنهاد آن را دادند و یا اینکه سیاست مداران آنها را مجبور به ساخت این سلاح مهلک کردند؟ چه کسانی موفق به ساخت اولین بمب اتم شدند و چه کسی دستور استفاده از آن را داد؟ چرا ژاپن قربانی هر دو بمب اتمی استفاده شده در طول تاریخ بوده است؟ پاسخ اینها و ده ها سوال مهم دیگر در این رابطه را در کتاب «ساخت بمب اتمی» اثر ویکتوریا شی‌رو می توانید پیدا کنید.
«ساخت بمب اتمی» هفتادمین کتاب از سری آثار ارزشمندی است که تحت عنوان «مجموعه تاریخ جهان» به همت نشر ققنوس منتشر می شود. کتاب های این مجموعه برای مخاطبان جوان و با رویکردی غیرتخصصی برای آشنایی اولیه با مهمترین سر فصل های تاریخ جهان نوشته شده اند. آثاری که به صورتی خواندنی و روان به سراغ چهره ها، جنبش ها، وقایع و یا پدیده های تاریخ ساز از زمانهای دور تا سده تاخیر می پردازند. این کتابها از زبانی روایی برخوردارند و می کوشند به شکلی جامع اما موجز مدخلی برای ورود به جریانهای مختلف تاریخی باشند. این مجموعه موفق سالهاست که در حال انتشار است و تا امروز عناوینی متنوع از آن منتشر شده و با استقبال مخاطبان نیز روبه رو شده اند. کتابهایی با عناوینی همچون: رنسانس، جنگ جهانی اول، جنگ جهانی دوم و...
ساخت بمب اتمی بدون شک یکی از فصل های مهم تاریخ جهان محسوب می شود که تاثیری عمیق بر جهان پس از خود گذشته است. به خصوص که آدمی دریافت که با دست ساخته هایش می تواند جهان را روبه نابودی ببرد؛ از این سبب برخی به مهار چنین تسلیحاتی پرداختند و برخی به گسترش آن. چنان که داشتن بمب اتمی برا پاره دول اقتدار گرا مظهر دوام و ثبات تلقی می شود، بی آنکه سرشت و سرنوشت واقعی مردم آن سرزمین اهمیتی داشته باشد؛ نمونه اش کشور کره شمالی.
تصمیم برای ساخت و تولید سلاح های اتمی در دوره ای متلاطم و خونبار گرفته شد. تجاوز نظامی آلمان، ژاپن و ایتالیا (دول محور) جرقه یک جنگ جهانی ویرانگر را زده بود که گویی پایاین جز نابودی نوع بشر نمی توانست داشته باشد.
از بخت یاری جهانیان بود که این بمب بدست آلمان نازیها و هیتلر ساخته نشد. این در حالی بود که دانشمندان آلمانی با آگاهی از نیروی عظیم اتمی پژوهش و تحقیق روی آن و مهارکردن و به خدمت گرفتن این نیروی قدرتمند را پیش از متفقین و به خصوص آمریکائیان آغاز کرده بودند. بی شک اگر هیتلر به بمب اتم دسترسی پیدا کرده بود، سرانجام جنگ نیز به شکلی دیگری رقم می خورد. همانگونه که آمریکا برای متوقف کردن ماشین جنگی ژاپن و به زانو در آوردن این کشور از این سلاح مخرب استفاده کرد، آلمانها برای فتح کامل اروپا و شکست روسیه از آن بهره می بردند.
این دانشمندان آمریکایی بودند که سیاستمداران کشور خود را متوجه اهمیت نیروری اتمی و تلاش دانشمندان آلمانی برای ساخت بمب اتم کردند و نهایتا موفق شدند با جلب نظر آنها و دریافت بودجه به طور مخفیانه این پروژه را پیش برده و به نتبجه برسانند.
نخستین بمب اتمی در سال ۱۹۴۵ رعدآسا با سر و صدای عظیم منفجر شد، فرمان آن رئیس جمهوری صادر کرد مردی که روی میز خود نوشته بود «در اینجا من تصمیم می گیرم». با اینکه در آن زمان هنوز هیچ کس تصوری از ابعاد مخرب و فاجعه بار استفاده از بمب اتم نداشت در همان آمریکا استفاده از این بمب مخالفان متعددی داشت. اما سرانجام روزولت تصمی خود را گرفت و با توجیه اینکه در صورت عدم استفاده از آن نمی توان ژاپن را که بسیار قدرتمند شده بود تسلیم کرد و بدون استفاده از آن سربازان آمریکایی بسیاری از دست می رفتند افکار عمومی را مهیای اینکار کرد. در این میان اما نباید فراموش کرد که خشونت و وحشی گری ژاپنی ها در مناطق تحت اشغالشان بخصوص در چین زمینه را برای پذیرش افکار عمومی مهیا ساخته بود.
رفتن به سراغ ساخت بمب اتم محصول شرایط و رقابت میان دول متخاصم بود؛ ویکتوریا شی‌رو با توجه به اهمیت این مسئله پیش از شروع متن کتاب، ابتدا در یک اینفوگراف رویدادهای مهم دوران ساخت بمب اتمی مرور می کند و سپس در پیش گفتار کتاب به تبیین فضای حاکم بر دوران جنگ جهانی دوم و دلهره و اضطرابی که درباره آینده جنگ وجود داشت می پردازد تا خواننده علاوه بر آنکه با کلیت اوضاع و احوال آن روزگار آشنا می شود؛ چگونگی شکل گیری رقابت پنهان و آشکار کشورها برای دست یابی به بمب اتم به روشنی دریابد. این کتاب در هشت فصل با عناوین ریز: «انرژی ای که از خورشید گرفته نمی شود»، «واکنش زنجیره ای شروع شده»، «آزمایشگاه صحرایی»، «مسابقه با زمان»، «آیا این کار شدنی است؟»، «تصمیمات سرنوشت ساز»، «ما چه کار کرده ایم؟» روایتی جذاب و عبرت آموز از ساخت و استفاده از مخرب ترین دست ساخته بشری ارائه کرده است. روایت اینکه چگونه علم که باید متضمن بقای آدمی باشد به در راستای قتل و عام نوع بشر آن هم به شیوه ای توام با رنج و عذاب بدل می شود.
