........................
خبرگزاری هنرآنلاین
دوشنبه 19 مهر 1400
........................
گروه فرهنگ و ادبیات هنرآنلاین: کتاب «زیرسیگاری» در ۹ فصل «اولتیماتوم»، «تغییر پارادایم‌ها»، «پارلمان ترس‌ها»، «ببین پیرمرد، چه بلایی سر این‌جا آمده؟»، «انقلاب‌های واقعی و خیالی»، «تیری در تاریکی»، «اسباب و اثاث جهان»، «نشانه‌های پیشرفت» و «مناقشه تفسیر» مکتوب شده است.
در آغاز سخن رضا صادقی مترجم کتاب، آمده است: «ارول موریس، مستندساز مشهور آمریکایی، در سال ۱۹۷۲ با یک توصیه‌نامه به پرینستون آمد تا زیرنظر تامس کوهن در مقطع کارشناسی ارشد فلسفه بخواند. کوهن امیدوار بود این دانشجوی بااستعداد عضوی از حلقه نسبی‌گرایانی شود که در آن زمان اندیشه خود را با ادبیات و زبان کوهن ترویج می‌دادند. اما موریس در طول مدت تحصیل با نسبی‌گرایی کنار نیامد. او مداوم نقدهایی مطرح می‌کرد که کوهن پاسخی برایشان نداشت. کوهن به جای ارائه پاسخ‌هایی قانع کننده، نخست از او خواست مثل قبل دانشجوی خوبی باشد. بعد هم او را از شرکت در سخنرانی سول کریپکی منع کرد. موریس سرپیچی کرد و رابطه‌اش با کوهن شکراب شد. در آخر هم یک بار که موریس اشکالی به نسبی‌گرایی وارد کرد، کوهن عصبانی شد و با زیرسیگاری به او حمله کرد. کوهن ابتدا با پرتاب زیرسیگاری او را از دفتر کار خود بیرون انداخت و سپس، با نفوذی که داشت، او را از دانشگاه پرینستون اخراج کرد. موریس بعد از اخراج از پرینستون فلسفه را رها نکرد و اکنون در آمریکا به «کارگردان فیلسوف» معروف است. او در سال ۲۰۱۸ و در اوج شهرت زیرسیگاری را برگرداند. البته نه به سمت کوهن که سال‌ها پیش از دنیا رفته بود، بلکه به سمت اندیشه کوهن، یعنی نسبی‌گرایی، که بیش از هر زمانی در حال تضعیف بنیان‌های فکری و ارزش‌های انسانی است».
موریس در کتاب «زیرسیگاری» از برخورد خشنی که کوهن با او داشته یک سناریو می‌سازد و با ترکیب هنرمندانه تاملات فلسفی، مصاحبه‌ها و خاطرات به حیطه مردم‌نگاری فلسفه دانشگاهی وارد می‌شود. او فلسفه دانشگاهی را از این جهت به چالش می‌کشد که به جای جستجوی حقیقت، گرفتار هزارتوی تفسیر متن‌هایی پر از ابهام و ایهام شده است. با این‌که همیشه در فلسفه این خطر هست که انسان با انکار واقعیت غرق در خیالات خود شود، از نگاه موریس خسارت اصلی در جایی است که انسان در خیالات دیگران غرق شود.
در قسمتی از صفحه ۸۷ کتاب می‌خوانیم: «از نگاه کوهن معنای واژه‌ها مدام در حال تغییر است. تعویض پارادایم مثل تعویض روغن نیست. شما به مجموعه‌ای از معانی کاملا متفاوت می‌رسید- فقط شاید به این دلیل که معانی در دسترس شما نیستند، نتوانید از این مجموعه آگاه شوید. برای من این یک کابوس است، یک کابوس واقعی».
کتاب «زیرسیگاری: تامس کوهن، مردی که واقعیت را انکار کرد» نوشته ارول موریس با ترجمه رضا صادقی در شمارگان ۱۱۰۰ نسخه، با قیمت ۷۵ هزار تومان و مصور از سوی انتشارت ققنوس منتشر شده است.
