..............................
خبرگزاری ایرنا
یکشنبه 18 اسفند 1398
..............................
برنار دسپانیا (Bernard d’Espagnat) فیزیکدان، فیلسوف علم و نویسنده‌ای برجسته بود که در مهمترین آثار خود به مبانی نظری مکانیک کوانتومی و سرشت واقعیت فیزیکی پرداخت. او تا سال ۱۹۸۷ استاد برجسته فیزیک نظری ذرات بنیادی دانشگاه پاریس ۱۱ بوده است.
نظریه واقعیت مستور (Veiled Reality) از مهمترین رهاوردهای فکری او بود که به سبب آن در سال ۲۰۰۹ برنده جایزه تمپلتون (Tempelton) شد. نظریه واقعیت مستور که در کتاب فیزیک و فلسفه به تفصیل به آن پرداخته راه رفتن روی مرزی باریک است که میان ایده آلیسم و رئالیسم ترسیم می شود و نشان می دهد علم نوین به ویژه مکانیک کوانتومی نمی تواند پشتیبانی برای ماتریالیسم قرار گیرد و نیز جای فراخ برای دین، عرفان، شعر و فلسفه‌های استعلایی می گشایدY بدون آن که بخواهد این منابع معرفتی را بازتولید کند. این نظریه نشان می دهد هیچ کس نمی تواند به علوم نوین استناد کند تا به نفع دستاوردهای منابع غیر علمی معرفت بشری برسد.
کتاب فیزیک و فلسفه در دو بخش کلی نگاشته شده است. نویسنده در فصل اول با عنوان کلی واقعیات فیزیکی و مسائل مفهومی مرتبط با آن در ۱۰ بخش به مسائلی چون نمایی کلی، فراتر رفتن از محدوده‌های چارچوب مفاهیم آشنا، جدایی ناپذیری و قضیه بل، عینیت و واقعیت تجربی، فیزیک کوانتومی و واقع‌گرایی، قوانین جهان‌شمول و مساله واقعیت، پادواقع‌گرایی و فیزیک، اندازه‌گیری و واهمدوسی، تلاش‌های گوناگون واقع‌گرا، و در نهایت، گربه شرودینگر،دوست ویگنر و واقعیت مستور می‌پردازد.
در فصل دوم که به تحلیل فلسفی اختصاص دارد در ۹ بخش مسائلی چون علم و فلسفه، انواع ماتریالیسم، توصیه هایی از مکتب کانت، علیت و پیشگویی پذیری مشاهداتی، تبیین و پدیدارها، ذهن و اشیا، تقابل رویکردهای عملگرا-استعلایی و واقعیت مستور، ابژه‌ها و آگاهی و در نهایت، بنیاد اشیا مورد بحث قرار می‌گیرند.
رسول رکنی‌زاده معاون پژوهش و فناوری دانشگاه اصفهان که مقالاتی چون اپتیک کوانتومی نانوساختارها، حالت های همدوس غیرخطی زوج و فرد اکسیتون درون یکنقطه‌ای کوانتومی عریض و کوانتش امواج الکترومغناطیسی در حضور یک نقطه کوانتومی کروی را در کارنامه تخصصی خود دارد، فیزیک و فلسفه را ترجمه کرده است.
وی در مقدمه کتاب به این نکته اشاره می‌کند نویسنده تلاش کرده است تا مطالب برای غیرمتخصصان فیزیکی نظری و فلسفه در دسترس باشد اما به هر حال این دو حوزه سهل‌الوصول نیستند و بسیاری از بخش های کتاب باید مکرر بازخوانی شوند تا خواننده دریافت درستی از آنها به دست آورد.
رکنی‌زاده که پیش‌تر کتاب فلسفه کوانتومی نوشته رولان اومنس را برای دانشجویان دوره کارشناسی ارشد ترجمه کرده است یکی از دلایل ترجمه کتاب حاضر را مرتفع ساختن نیاز همکاران دانشگاهی‌اش و دانشجویان دوره دکترا به سطحی بالاتر از پژوهش‌ها در مورد فیزیک و فلسفه عنوان کرده است. کتاب فیزیک و فلسفه را نشر ققنوس ۶۹۶ صفحه و شمارگان ۹۹۰ نسخه منتشر و روانه بازار کتاب کرده است.
