.........................
خبرگزاری مهر
سه شنبه 9 دی ماه 1399
.........................
به گزارش خبرنگار مهر، کتاب «چرنوبیل» ویراسته دیوید اریک نلسون به‌تازگی با ترجمه شهربانو صارمی توسط انتشارات ققنوس منتشر و راهی بازار نشر شده است. این‌کتاب، اولین‌عنوان از مجموعه «چشم‌اندازهایی از تاریخ معاصر جهان» است که بناست ترجمه عناوین آن، توسط این‌ناشر چاپ شود. نسخه اصلی این‌کتاب سال ۲۰۱۰ توسط انتشارات بهشت سبز (Greenhaven press) منتشر شده است.
مجموعه‌کتاب‌های «چشم‌اندازهایی از تاریخ معاصر جهان» رویدادهای تاریخی دنیا را از قرن بیستم به بعد با ارائه تحلیل و از دیدگاه‌های مختلف بررسی می‌کنند. کتاب‌های این‌مجموعه به گفته دست‌اندرکاران تولیدشان، به دانش‌آموزان، دانشجویان و علاقه‌مندان، گزیده‌ای از رویدادهای مهم تاریخ را ارائه می‌کنند که پیش‌تر منتشر شده‌اند اما این‌بار پوششی بین‌المللی از آن به دست می‌دهند. این‌کتاب برای طیف وسیعی از مخاطبان طراحی شده‌اند؛ کسانی که می‌خواهند نه‌تنها درباره تاریخ بلکه درباره رویدادهای جاری، سیاست، حکومت، روابط بین‌المللی و جامعه‌شناسی بیشتر بدانند.
اولین‌عنوان این‌مجموعه درباره فاجعه نیروگاه هسته‌ای چرنوبیل در مرز بلاروس و روسیه است که در سال‌های پایانی حکومت اتحاد شوروی رخ داد و سقوط امپراطوری شوروی را سرعت بخشید. این‌فاجعه بشری و زیست‌محیطی روز ۲۶ آوریل ۱۹۸۶ در ساعت ۱:۲۳ بامداد رخ داد. از یک میلیون نفری که در آن زمان به کار پاکسازی آلودگی‌های چرنوبیل مشغول شدند، ۲۰ درصد جان باختند و ۸۰ درصد بقیه به مشکلات جسمی‌ای دچار شدند که اغلب توضیحی برای آن‌ها وجود ندارد. تا به حال درباره چرنوبیل، کتاب‌ها و فیلم‌های مختلفی تولید شده که بین آن‌ها می‌توانیم از کتاب معروف «نیایش‌های چرنوبیل» نوشته سوتلانا الکسیویچ نویسنده بلاروسی برنده جایزه نوبل یاد کنیم.
کتاب پیش‌رو، ۳ بخش اصلی دارد که هربخش، فصل‌ها یا دیدگاه‌های مختلفی را در خود جا داده است. «زمینه تاریخی فاجعه چرنوبیل»، «مباحث پیرامونی فاجعه چرنوبیل» و «روایت‌های شخصی» عناوین ۳ بخش این‌کتاب هستند. دیدگاه‌ها یا فصل‌های این‌کتاب به قلم خبرنگاران، پژوهشگران و تحلیل‌گران مختلف نوشته شده و توسط اریک نلسون تدوین و ویرایش شده‌اند.
بخش اول کتاب، ۵ دیدگاه را با این‌عناوین در خود جا داده است: «فاجعه چرنوبیل»، «توسعه صنعت هسته‌ای شوروی»، «پنهانکاری شوروی در رویارویی با این فاجعه»، «افسانه‌سرایی شوروی درباره ایمنی» و «فاجعه اقتصادی». در بخش دوم کتاب هم، مخاطب با ۱۲ دیدگاه روبر می‌شود که به این‌ترتیب‌اند:
«گزارش‌های اولیه از موفقیت‌آمیز بودن عملکرد شوروی در حادثه چرنوبیل»، «گزارش‌های به دور از واقعیت و برآوردهای اندک از تشعشع و پیامدهای منفی آن بر سلامت»، «تشعشع حاصل از فاجعه چرنوبیل به شدتی نبود که انتظار می‌رفت»، «بارش بیشتر تشعشعات ناشی از انفجار چرنوبیل در بلاروس»، «کدام کشور بیش از همه متحمل آثار حادثه چرنوبیل شد؟»، «مقامات روس و بلاروس به کم‌اهمیت نشان دادن پیامدهای چرنوبیل ادامه می‌دهند»، «فاجعه چرنوبیل ضربه‌ای سخت به اتحاد شوروی بود»، «کشاورزی در زمین‌های آلوده بلاروس»، «کمک‌رسانی به کودکان صدمه‌دیده حادثه چرنوبیل در زادگاهشان»، «مقایسه دو حادثه چرنوبیل و تری مایل آیلند»، «فاجعه چرنوبیل نشان‌دهنده ماهیت ذاتا خطرناک انرژی هسته‌ای است» و «گردشگری در چرنوبیل».
«روایت کارمند اتاق کنترل از حادثه و زندگی پس از آن»، «روایت یک مامور پاکسازی در چرنوبیل»، «روایت زنان و کودکان چرنوبیل»، «سروده‌های آوارگان پریپیات»، «روایت فعال ایرلندی که به "کودکان بی‌سرپرست چرنوبیل" کمک می‌کند» و «روایت یک گردشگر از چرنوبیل» هم عناوین ۶ دیدگاهی هستند که در بخش سوم کتاب چاپ شده‌اند.
در قسمتی از این‌کتاب می‌خوانیم:
دولت [میخائیل] گورباچف حادثه را لاپوشانی کرد و با این‌کار خشم مردم را برانگیخت که به فروپاشی اتحاد شوروی کمک کرد. در واقع سکوت اولیه باعث مرگ افرادی شد که اگر تمهیدات ایمنی در نظر گرفته می‌شد نمی‌مردند. در کیِف، که فقط ۸۰ کیلومتر با چرنوبیل فاصله داشت، شهروندان اونیفرم‌پوش _ بیشتر آن‌ها بسیار جوان _ در رژه‌ای به‌مناسبت روز کارگر زیر بارش شدید بارانی مرگبار رژه می‌رفتند. اتفاقی که می‌توانست نیفتد.
ده روز بعد از انفجار، دستگاه‌های کنترل‌کننده تشعشع در ایستگاه پوینت‌رِیز، در ساحل کالیفرنیا، بارش را تشخیص دادند. خیلی زود جوجه‌آوری پرندگان ۶۰ درصد کاهش پیدا کرد. (پژوهشگری که خبر آن را علنی کرد اخراج شد.)
قبل از این‌اتفاق‌ها، حامیان رآکتور می‌گفتند وقوع حوادثی مثل تری مایل آیلند [تی ام آی] و چرنوبیل «غیرممکن» هستند. اما...
تا به امروز کسی نمی‌داند میزان تشعشع حاصل از تری مایل آیلند چقدر بوده، کجاها رفته یا به چه کسانی صدمه زده است. اما ۲۴۰۰ تن از اهالی مرکز پنسیلوانیا که شکایت کرده بودند تقریبا سی سال از عمرشان را در راهروهای دادگاه تلف کردند. عبارت کوتاه «کسی در تری مایل آیلند نمرد» فکر باطل و بی‌پایه‌ای است.
تا به امروز هیچ‌کس نمی‌داند چه‌مقدار تشعشع از چرنوبیل ساطع شد، کجاها رفت و چه کسانی از آن آسیب دیدند. دکتر آلکسی یابلوکوف، مشاور پیشین محیط زیست در دوران بوریس یلتسین رئیس‌جمهور متوفی [روسیه] و رئیس مرکز سیاست‌گذاری زیست‌محیطی روسیه، تعداد جان‌باختگان را در کل ۳۰۰۰۰۰ تن تخمین می‌زدند. مرگ نوزادان و میزان سرطان‌های دوران کودکی در مناطقی که در جهت باد قرار داشتند هولناک بود. تصاویر بصری بی‌شمار کودکان و حیوانات متولدشده با ناهنجاری‌های مادرزادی بر ترسناک‌ترین فیلم‌های تخیلی پیشی می‌گیرد.
این‌کتاب با ۱۹۱ صفحه مصور، شمارگان هزار و ۱۰۰ نسخه و قیمت ۳۵ هزار تومان منتشر شده است.
