«جان سرل» کتاب «اختیار و عصب زیست‌شناختی» را نوشت: ایبنا 1396/2/7

خبرگزاری کتاب 18 اسفند 1392 ساعت 10:32
«اختیار و عصب زیست‌شناختی» عنوان کتابی است از «جان سرل»، فیلسوف تحلیلی آمریکایی که بیشتر آثارش در زمینه فلسفه ذهن و فلسفه زبان است. در این کتاب وی دو سخنرانی خود پیرامون اراده آزاد، زبان و قدرت سیاسی را در قالب کتاب تدوین کرده است.
به گزارش خبرگزاری کتاب ایران(ایبنا)، این کتاب در یک مقدمه و دو بخش تنظیم شده است.

نویسنده در مقدمه کتاب درباره محتویات این اثر می‌نویسد: «در کتاب حاضر دو سخنرانی چاپ شده است، یکی درباره مساله اراده آزاد و عصب زیست‌شناسی و دیگری درباره زبان، هستی‌شناختی اجتماعی و قدرت سیاسی. موضوعاتی که به ظاهر ارتباطی با هم ندارند. ... هنگام تهیه آنها هرگز به ذهنم خطور نکرده بود که زمانی ، یکجا با هم چاپ خواهند شد. با این حال، هر دوی آنها می‌تواند ارزشمند باشد، چه، درک خواننده را از آنچه در تلاشم تا در این سخنرانی‌ها به انجام برسانم، عمق می‌بخشد.»

محمد یوسفی، مترجم این کتاب در آغاز، برخی اصطلاحات و کلید واژه‌های لازم را که در این کتاب به تناوب مورد استفاده قرار می‌گیرند، ارایه کرده است. «استعاره سطوح توصیف» که دلالت بر حوزه، گستره و هدف توصیف دارد، مفاهیم «تقلیل علی» و «تقلیل هستی‌شناختی» که کاربرد اولی به صورت منطقی دومی را در پی می‌آورد، مفهوم «مغالطه ترکیب»، «شان کارکردی» و «وضع و انتساب کارکرد» از جمله مهم‌ترین این مفاهیم هستند.

«فلسفه و واقعیت‌های بنیادی» عنوان مقدمه این کتاب است که در تلاش است به این پرسش که «ما چطور با دیگر اجزای جهان جور در می‌آییم؟» پاسخ دهد. بخش نخست این کتاب که با عنوان «اراده آزاد همچون مساله‌ای در عصب زیست‌شناسی» مشخص شده، عمدتا درباره دو موضوع «آگاهی» و «اراده آزاد» بحث شده است.

در بخش دوم با عنوان «هستی‌شناسی اجتماعی و قدرت سیاسی»، نویسنده کوشیده است «اجتماع» و «نهادها» و روابطشان با سیاست را در پرتوی نظریه «نقش سازنده زبان» در ساختار اجتماع و واقعیت سیاسی توضیح دهد. در واقع، این بخش، تلاشی است برای به کار بستن تبیین نویسنده از واقعیت نهادی در مساله خاص قدرت سیاسی. این امر مبتنی بر این مدعاست که مناسبات قدرت بشر واجد ویژگی‌ است که در مناسبات سایر موجودات دیده نمی‌شود و آن اینکه ما ساختارهایی نهادی خلق می‌کنیم که بالاتر از همه، اختیار ما را افزایش می‌دهند. ساختارهای نهادی مانند پول، مالکیت و دولت، قدرت ما را افزایش می‌دهند.

نویسنده در این کتاب به نقش عناصری چون آگاهی و علیت می‌پردازد. او با آنکه حالات ذهنی را به کلی، معلول فعالیت‌های نورونی مغز می‌داند اما از آن‌جا که آنها را سوبژکتیو، کیفی و اول شخص می‌شمارد، تقلیل هستی‌شناختی این حالت‌ها را به بنیاد نورونی نمی‌پذیرد. از این‌رو، وی از مادی‌باوری تقلیل‌گرا فاصله می‌گیرد و می‌کوشد تا با چیره‌شدن بر واژگان و مفروضات سنتی، راه حلی برای مسایل فلسفه ذهن، همچون مساله ذهن- بدن، علیت ذهنی و غیره پیدا کند.

چاپ نخست کتاب «اختیار و عصب زیست‌شناسی: تاملاتی درباره اراده آزاد، زبان و قدرت سیاسی» نوشته «جان سرل» با ترجمه محمد یوسفی، در 120 صفحه، شمارگان یک‌هزار و 100 نسخه و بهای شش هزار تومان از سوی انتشارات ققنوس چاپ و بازار کتاب شد./