این کتاب درباره مأموریتهای سِر جان مَلکُم در ایران، بهخصوص مأموریت اول، و موضوعات ادبی و زندگی اجتماعی و خلقوخوی ایرانیان است.
سِر جان مَلکُم، کارمند کمپانی هند شرقی و اولین نماینده سیاسی انگلستان به ایران در دوره قاجار، در سال 1215 قمری به حضور فتحعلیشاه قاجار رسید. وی در هند، زبان فارسی را که زبان ادبی و رسمی بود و نیز آداب و رسوم اجتماعیـ فرهنگی مشرقزمین را چنان آموخت که در1792 مترجم فارسیِ نیروهای نظامی انگلیسی در ایالت حیدرآباد شد.
در این کتاب به اقداماتی که ملکم انجام داده است پرداخته میشود، ملکم در مدت اقامت در ایران به اهمیت سیاسی و تجاری جزایر و بنادر خلیج فارس پی برد و پس از بازگشت به هند، به لرد ولزی پیشنهاد کرد که جزیره هنگام را اشغال و در آن پایگاه دریایی تأسیس کنند، اما اقدامی صورت نگرفت. ...
این کتاب از زبان دانای کل بیان میشود، شاید به این علت که او آسانتر بتواند احساسات و افکار و داوریهای خود در مورد ایرانیان را، که بیشتر با عداوت و غرض و کینه و تحقیر همراه است، از زبان دیگران بیان کند.