.............................
خبرگزاری ایبنا
دوشنبه 17 مرداد 1401
.............................
به گزارش خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا)، موضوع این کتاب بحر طویل عامینه فارسی است که از برساخته‌های شاعران عامه‌سرا محسوب می‌شود. این گونه شعری با بحرطویل عروضی تفاوت دارد و بیشتر در حیطه ادبیات شفاهی مطالعه می‌شود.
بخش اول کتاب حاوی شناخت‌نامه‌ای جامع و مفصل از این گونه ادبی به همراه نمونه‌های کافی است. برای این منظور نمونه‌هایی از جنگ‌های خطی و دیوان‌های چاپی شعرا گردآوری شده و از نظر شکل‌شناسی و ژانرشناسی مورد مطالعه قرار گرفته‌اند.
نویسندگان در این بخش ضمن تعریف بحر طویل به بیان ویژگی‌ها و انواع این گونه ادبی و نیز نقد و بررسی آرای محققان، علت نام‌گذاری این بحر، معرفی کهن‌ترین بحر طویل، بیان تفاوت‌های این گونه با قالب‌های دیگر، مضامین بحر طویل، کاربردهای این گونه و جنبه‌های ادبی بحر طویل اختصاص دارد.
بحر طویل عامیانه از قالب‌ها و گونه‌های شعر عامه است که هر مصراع آن از توالی نامحدودد یک رکن عروضی سالم با قافیه پایانی و میانی، بدون تساوی مصراع‌ها و نظم ثابت، خارج از سنت‌های مرسوم، سروده و به تسلسل خوانده می‌شود.
به عنوان نمونه می‌توان به نمونه‌ای از جمال سویدا در تضمین غزل حافظ اشاره کرد«الا یا ایها الساقی به عارض ماه آفاقی، نظر بر تیره روزان کن، چراغ ما فروزان کن، به دست چون ید بیضا، سر مینای می بگشا، دماغ آشفته مخمورم، بده صهبای پرزورم، یک امشب می‌پرستم کن، سیه مست الستم کن، مگر منصوردم گردم، به حق‌گویی علم گردم، به صحرای جنون تازم، به عالم شوری اندازم، نگاهم خون‌چکان گردد، نفس آتش‌عنان گردد، به هرجا بینم آهویی، ز لیلی بشنوم بویی، به هرجا لاله‌ای بینم، ز داغ عشق گل چینم، یکی از عقل می‌لافد، دگر طامات می‌بافد، مرا در عشق چون حافظ، نباید ناصح و واعظ، همان به کز خمار می، تو را گویم که پی‌درپی، برای این دل شیدا، پی این جان غم‌فرسا، ادرکاسا و ناولها»
علت اصلی نام‌گذاری این گونه به بحر طویل افزونی ارکان و طویل‌تر شدن آن از حد معمول و جنبه‌های ادبی بحر طویل شامل طنزپردازی، سجع‌پردازی، موازنه و ترصیع، پی‌آوری صفات، مراعات نظیر، تلمیح، تضاد، جناس، ملمع‌گویی، تضمین و استقبال، تشبیب، نسیب و تغزل، تشبیه و استعاره، اغراق و واج‌آرایی است.
بخش دوم کتاب تحت عنوان بحرطویل‌سرایان، به معرفی عده زیادی از بحرطویل‌سرایان به انضمام زندگی‌نامه مختصری از آن‌ها و نیز نمونه‌ای برگزیده از آثارشان می‌پردازد.
این کتاب برای علاقه‌مندان به حوزه‌های تاریخ مطالعات ادبی و قالب‌های شعری و نیز ژانرشناسی ادبی سودمند است و به روند مطالعات ادبی یاری می‌رساند.
انتشارات ققنوس این کتاب را در 552صفجه به قیمت 240 هزار تومان منتشر و روانه بازار نشر کرده است.
