4 جلد تازه دانشنامه فلسفه استنفورد منتشر شد : فرهیختگان 1396/2/7
«ترجمه و انتشار تدریجی دانشنامه فلسفه استنفورد» به زبان فارسی و فراهم
کردن امکان مواجهه هرچه بیشتر خوانندگان علاقه‌مند با آن از جمله اهدافی
بوده که چه‌بسا مورد نظر بانیان این طرح بوده بنابراین «انتشارات ققنوس» با
همکاری گروهی از مترجمان به سرپرستی مسعود علیا و با کسب اجازه از
گردانندگان دانشنامه فلسفه استنفورد (SEP) اقدام به ترجمه و انتشار این
دانشنامه می‌کند و امیدوار است چاپ این مجموعه استمرار پیدا کند.» این
جملاتی است درباره یکی از مهم‌ترین مجموعه‌های فلسفی که هم‌اکنون در ایران
در حال چاپ است؛ کتاب‌هایی از مداخل دانشنامه فلسفه استنفورد که نشر ققنوس
آنها را منتشر می‌کند. هم‌اکنون 16 جلد از این مجموعه روانه بازار شده و به
تازگی این ناشر جلدهای 13 تا 16 این مجموعه را روانه بازار کرده است. این
در حالی است که اخبار از آماده‌سازی مجموعه شماره 17 این دانشنامه خبر
می‌دهند. به همین بهانه نگاهی کرده‌ایم به مجلدهای تازه منتشر شده دانشنامه
فلسفه استنفورد.
بدن آگاهی
سیزدهمین مدخل از دانشنامه فلسفه استنفورد «بدن آگاهی» نام دارد؛ مدخلی
نوشته فردریک دو وینیمون درباره مقوله‌ای نو در اندیشه فلسفی. این کتاب به
هشت بخش تقسیم شده است. توصیف بدن آگاهی، نظریه‌های بدن آگاهی، بدن آگاهی و
ادراک حسی، مکانمندی بدن آگاهی، حس مالکیت بدن، معرفت‌شناسی بدن آگاهی،
نقش کارکردی بدن آگاهی و نتیجه‌گیری، بخش‌های مختلف این کتاب را تشکیل
می‌دهند. این کتاب سعی می‌کند با بررسی مفهوم بدن آگاهی، راه‌های تازه‌ای
را در مقابل علاقه‌مندان به فلسفه بگشاید. بدن‌آگاهی به خودی خود زمینه غنی
و تازه‌ای را برای پژوهش‌های فلسفی آشکار می‌سازد، اما رهیافت‌های جدیدی
به موضوعات کلی مربوط به ادراک حسی، عمل، خویشتن و مکان نیز ارائه می‌دهد.
پژوهش تجربی درباره بازنمودهای بدن، احساس‌های بدنی، خطاهای حسی بدنی و
خودآگاهی به‌طور فزاینده‌ای در 15 سال اخیر رشد کرده است. فهم جامع بدن
آگاهی احتمالا مستلزم درک کامل بینشی است که از این پژوهش حاصل می‌شود.
«بدن آگاهی» در 107 صفحه منتشر شده و مریم خدادی آن را ترجمه کرده است.
تاریخ هستی‌شناسی هنر
چهاردهمین مدخل از دانشنامه فلسفه استنفورد «تاریخ هستی‌شناسی هنر» نام
دارد؛ مدخلی نوشته پیزلی لیو ینگستون درباره هستی‌شناسی هنر و بررسی تاریخ
آن. این کتاب از یک درآمد و چهار بخش تشکیل شده است. آیا آثار هنری وجود
دارند؟، یگانه‌انگاری و رقیبان آن، چه نوع چیزهایی آثار هنری اند؟ و طرحی
از نظریه‌های هستی‌شناختی بخش‌های مختلف این کتاب را تشکیل می‌دهند. این
مدخل از دانشنامه فلسفه استنفورد تلاش می‌کند پرسش‌های محوری در هستی‌شناسی
هنر را بررسی کند. کتاب با ذکر این سوالات همچون چه چیزی (یا چه انواعی از
چیزها) اثر هنری است؟ آیا همه آثار هنری به یک مقوله هستی‌شناختی پایه
تعلق دارند؟ آیا همه آثار هنری نمونه‌های متعدد دارند یا تنها برخی از
آنها؟ آیا آثار هنری اجزا یا عناصر تشکیل‌دهنده دارند و اگر این‌گونه است،
نسبت آنها با کل اثر چگونه است؟ چگونه آثار هنری جزئی منفرد می‌شوند؟ آیا
آنها آفریده می‌شوند یا کشف؟ آیا می‌توان آنها را از میان برد؟ کتاب بر این
نکته تاکید می‌کند که بررسی‌های روشن و گسترده‌ای که پیش از قرن نوزدهم در
باب این احتمال صورت گرفته باشند هنوز یافت نشده‌اند. «تاریخ هستی‌شناسی
هنر» در 108 صفحه منتشر شده و ابراهیم لطیفی آن را ترجمه کرده است.
باروخ اسپینوزا
پانزدهمین مدخل از دانشنامه فلسفه استنفورد «باروخ اسپینوزا» نام دارد.
مدخلی نوشته استیون نادلر درباره فیلسوف شهیر هلندی. این کتاب از یک درآمد و
سه بخش تشکیل شده است. زندگی‌نامه، اخلاق و رساله الهیاتی - سیاسی،
بخش‌های مختلف این اثر را تشکیل می‌دهند. اسپینوزا یکی از مهم‌ترین
فیلسوفان دوران متقدم و یقینا رادیکال‌ترین آنهاست. تفکر او تلفیقی است از
التزام به شماری از اصول متافیزیکی و معرفت‌شناختی دکارتی با ارکانی از
فلسفه رواقی باستان و عقل‌باوری یهودی قرون وسطایی که با وجود این، در قالب
نظامی بسیار بدیع عرضه شده است. دیدگاه‌های به‌غایت طبیعت‌باورانه او در
باب خدا، جهان، انسان و شناخت‌بنیانی است برای فلسفه اخلاقی که بر مهار
انفعالات در جهت رسیدن به فضیلت و سعادت متمرکز است. «باروخ اسپینوزا» در
84 صفحه منتشر شده و حسن امیری‌آرا آن را ترجمه کرده است.
درون‌نگری
شانزدهمین مدخل از دانشنامه فلسفه استنفورد «درون‌نگری» نام دارد. مدخلی
نوشته اریک شوئیتسگبل درباره یک مفهوم بسیار کلیدی فلسفی. این کتاب از یک
درآمد و چهار بخش تشکیل شده است. خصوصیات کلی درون‌نگری، تبیین درون‌نگرانه
در مقابل تبیین‌های غیردرون‌نگرانه از معرفت به خود، نقش درون‌نگری در
روانشناسی علمی و دقت درون‌نگری بخش‌های گوناگون این کتاب را تشکیل
می‌دهند. درون‌نگری مفهومی کلیدی در معرفت‌شناسی است. «درون‌نگری» در 140
صفحه منتشر شده و یاسر پوراسماعیل آن را ترجمه کرده است.
«بسیاری از علاقه‌مندان به فلسفه در ایران که با فضای مجازی بیگانه نیستند نام دانشنامه فلسفه استنفورد را شنیده‌اند و چه بسا از این مجموعه کم‌نظیر بهره هم برده باشند. این دانشنامه حاصل طرحی است که اجرای آن سال 1995 در دانشگاه استنفورد آغاز شد و همچنان ادامه دارد. این مجموعه از مدخل‌های مناسبی برای ورود به گستره‌های متنوع فلسفی برخوردار است و کسی که می‌خواهد برای اولین‌بار با مساله یا مبحثی در فلسفه آشنا شود، یکی از گزینه‌های راهگشایی که پیش رو دارد این است که ابتدا سراغ مدخل یا مدخل‌های مربوط به آن در این دانشنامه برود. نگارش، تدوین و انتشار مدخل‌های دانشنامه فلسفه استنفورد به سرپرستی «دکتر ادوارد. ن. زالتا» افزون بر اینکه پیوندی فراگیر میان فضای دانشگاهی و عرصه عمومی برقرار کرده، ویژگی‌های درخور توجه دیگری هم دارد و آن، اینکه این دانشنامه به‌ویژه به کار دانشجویان و محققانی می‌آید که می‌خواهند در زمینه‌ای خاص پژوهش کنند.
