خلاص شدن از تنهایی با گریز به رویاها :نقد کتاب«عاشقی با حال و هوای پشه های لهیده» نوشته حمید اباذری: 1396/2/7

بین سوژه های داستانی در کار نویسندگان امروز ایران، پرداختن به حال و روز شخصیت هایی که در برقراری ارتباط لازم با آدم های محیط پیرامون خود تا حدودی مشکل دارند، بیش از سایر موضوعات با اقبال نویسندگان امروزی مواجه می شود. در این میان، روی آوردن این نوع شخصیت ها به دنیای«وهم» و «خیال»، اغلب بستر و پس زمینه آثار نویسندگان این گروه را تشکیل می دهد. مجموعه داستان«عاشقی با حال و هوای پشه های لهیده» نوشته حمید اباذری نمونه ای از این نوع آثار است که در آن، نویسنده به عنصر«تخیل» بیش از پیش بها داده و این مسئله به یکی از ویژگی اصلی داستان های کوتاه این مجموعه تبدیل شده است. این کتاب هشت داستان کوتاه دارد که یکی از آنها، «آنا» از حجم بیشتری(بیش از 40 صفحه) برخودار است و بقیه داستان ها در حدود 10 صفحه روایت شده است. مضمون نسبتاً واحدی که کم و بیش در بیشتر داستان های این کتاب مورد توجه نویسنده بوده، پرداختن به زندگی آدم های تنها در جامعه اغلب شلوغ این روزگار است. بیشتر شخصیت های کتاب«عاشقی با حال و هوای پشه های لهیده» در دنیای واقعی از برقراری ارتباط لازم با افراد پیرامون خود عاجز هستند، برای همین به رویا و خیال پناه می برند و در آن محیط خیالی است که اغلب برای خود دنیای موردنظر را خلق می کنند اما معمولاً در لحظه اوج این خیال شورانگیز با تلنگری که از واقعیت بیرون به این جهان ذهنی برخورد می کند، از آن دنیای ذهنی خود ساخته به یکباره بیرون می آیند و در مواجه با واقعیت بیرون بیش از پیش افسرده و تکیده می شوند. نمود عینی این مسئله را در داستان«آنا» به خوبی می بینیم. در این اثر شخصیتی که دغدغه نویسندگی دارد، در نتیجه گیری ذهنی خود به این نکته می رسد که نویسندگان بزرگ نوعی جنون دارند که اصلا هم تصنعی نیست و ذاتی است. همین ذهنیت باعث می شود از فضاهای اطرافش فاصله بگیرد شاید در مسیری که فکر می کند برای ورود او به دنیای ایده آلش ساخته شده قدم بگذارد. به ویلایی در شمال می رود و در آن جا شخصیت«آنا» را می بیند که او هم جهان ذهنی متفاوت خود را دارد.(فکر می کند همسرش- سعید- او را درک نمی کند و برای همین احساس تنهایی می کند) شخصیت مرد نویسنده با دیدن آنا و اندیشیدن به او، زن هایی را در ذهنش مرور می کند که در طول سال های زندگی خود دیده و در هر یک از آنها جنبه ای از ایده آل هایش را حس کرده که حالا همه آنها را یکجا در شخصیت آنا تصور می کند. آنا در بیان ذهنی خود او را«آقای آناناسی» خطاب می کند و حس خاصی نسبت به او ندارد. با بازگشت آنا به شهر خود، آقای آناناسی دچار حس گنگی می شود که خودش هم از منشاء آن خبر ندارد. در داستان«تکیه‌ام سال‌هاست به کنار است» هم راوی ظاهرا وجود خارجی ندارد یا این گونه تصور می کند. این شخصیت کسی را مخاطب خود قرار داده که او هم در زمان اکنون وجود خارجی ندارد و گویا سال ها قبل مرده(شهید شده)است. در داستان بعدی«بزک یا خود آرایی؛ یا واژه بسته بودن چه حال و هوایی دارد؟»، درگیری ذهنی راوی با واژه ها به عنوان محوریت داستان قرار گرفته است؛ موضوعی که برای دیگران اهمیت چندانی ندارد اما همه فکر و خیال راوی را به خود معطوف کرده است. همین مسئله درگیری ذهنی راوی در داستان«حافظه اول؛ حافظه دوم» به دو عنصر زمان و مکان خلاصه شده و او وقایع بیرونی را از فیلتر این دو عنصر عبور داده و اهمیت آنها را در مقیاس این عناصر ارزیابی می کند. چنین رویکردی در داستان های بعدی این مجموعه مانند«سونات ارس»، «شطحیات عاشقانه مستعدترین مجرد قرن» هم به نوعی دنبال می شود. داستان کوتاه«عاشقی با حال و هوای پشه های لهیده» که عنوان کتاب هم از آن برگرفته شده، نیز خیالبافی شخصیت مرد داستان روایت را پیش می برد. او سال ها قبل عشق نافرجامی را تجربه کرده و هنگامی که از دستیابی به آن قطع امید کرده به نقطه دورتری رفته اما در همه این سال به آن عشق نافرجام و دختری که برای بار اول دیده بود فکر کرده است. حالا در فضای آمیخته به رویا و خیال به دیدار دختر رفته و آن دوران را مرور می کند. داستان پایانی کتاب«کودکانه»، در فضای واقع گرایانه ای می گذرد که در آن شخصیت مرد داستان به دلیل وضعیت جسمی خود در برقراری ارتباط با اطرافیانش دچار مشکل است و از این مسئله رنج می برد. در مجموع، تنهایی انسان ها و گریز آنها به خیال و رویا برای غلبه بر این مسئله، محوریت اصلی بسیاری از داستان های این مجموعه را تشکیل می دهد که نویسنده در توصیف موقعیت این آدم ها تا حدودی موفق است.  

چاپ اول(پاییز 1393)کتاب«عاشقی با حال و هوای پشه های لهیده» نوشته حمید اباذری در 120 صفحه با شمارگان 770 نسخه و قیمت6000 تومان از سوی انتشارات هیلا در تهران چاپ و منتشر شده است.