..........................
خبرگزاری مهر
یکشنبه 23 شهریور 1399
..........................
به گزارش خبرنگار مهر، کتاب «درآمدی بر فهم ایدئالیسم آلمانی» نوشته ویل دادلی به‌تازگی با ترجمه سیدمسعود آذرفام توسط انتشارات ققنوس منتشر و راهی بازار نشر شده است. نسخه اصلی این‌کتاب سال ۲۰۰۷ منتشر شده است.
ویل دادلی نویسنده این‌کتاب استاد فلسفه کالج ویلیامز، در اثر پیش رو تلاش کرده شرح دقیق و نظام‌مندی از مکتب فلسفی ایدئالیسم در آلمان ارائه کند. او روند تکوین و بسط این‌مکتب فکری را برای مخاطبش توضیح داده و کتابش می‌توان راهنمای خوبی برای دانشجویان و علاقه‌مندان فلسفه باشد. نکته مهمی که درباره نوشته‌های فلاسفه مکتب ایدئالیسم وجود دارد، دشوار و سخت‌خوان‌بودن آن‌هاست که در اغلب موارد، فهم‌شان را برای مخاطب مشکل می‌کند. بخشی از این‌سختی را می‌توان به ذات پیچیده و عمیق تفکرات فلاسفه این‌مکتب نسبت داد و بخش دیگرش هم مربوط به شیوه نگارشی آن‌هاست. ویل دادلی تلاش کرده با کنار زدن این‌مانع، ایدئالیسم را به خوبی برای مخاطبانش تشریح کند.
دوران شکوفایی ایدئالیسم براساس سنت رایج در کتاب‌های تاریخ فلسفه، بین مقطع چاپ کتاب «نقد عقل محض» امانوئل کانت و مرگ هگل است؛ یعنی از سال ۱۷۸۱ تا ۱۸۳۱ میلادی. در این‌بازه زمانی، ایده‌های انقلابی عصر جدید خود را با مولفه‌هایی مثل عقلانیت، آزادی و پیشرفت نشان دادند. در این ۵۰ سال شکوفایی ایدئالیسم، ۴ فیلسوف مهم تاریخ فلسفه غرب و آلمان ظهور کردند که تاملات و نوشته‌هایشان، باعث شکل‌گیری انقلابی در فلسفه شد و همچنین مسیر فلسفی پس از آن‌ها را هم تحت تاثیر قرار داد. این‌چهار تن عبارت‌اند از: کانت، فیشته، شلینگ و هگل.
ایدئالیسم آلمانی سیطره‌ای تمام‌عیار بر فلسفه آلمانی داشت و انقلابی در متافیزیک، معرفت‌شناسی، منطق، فلسفه طبیعت، اخلاق و سیاست زمانه خود به پا کرد که تأثیرش هنوز در نحله‌های فلسفی کاملاً محسوس است. این‌جنبش فکریِ ملهم از آرمان‌های روشنگری که بزرگ‌ترین دستاورد عینیِ روشنگری یعنی انقلاب فرانسه، را به منزله سپیده‌دم عصری جدید می‌ستود، چنان‌اهمیتی برای تاریخ فلسفه دارد که آن را با دوره طلایی فلسفه در یونان باستان مقایسه کرده‌اند.
کتاب «درآمدی بر فهم ایدئالیسم آلمانی» شرحی مقدماتی برای درک مکتب ایدئالیسم آلمانی است که به سیر تکوین و تطور این جنبش به نمایندگیِ کانت، فیشته، شلینگ و هگل می‌پردازد و نویسنده‌اش نشان می‌دهد ایدئالیسم استعلایی کانت چگونه شکل گرفت و چگونه فیلسوفان متعاقب کانت پروژه او را حتی خودآگاهانه‌تر از خودش بسط دادند.
اثر پیش‌رو ۷ فصل اصلی دارد که به‌ترتیب عبارت‌اند از: «مقدمه: مدرنیته، عقلانیت و آزادی»، «کانت: ایدئالیسم استعلایی»، «چالش‌های شکاکانه و بسط ایدئالیسم استعلایی»، «فیشته: به سوی ایدئالیسمی علمی و نظام‌مند»، «شلینگ: ایدئالیسم و مطلق»، «هگل: فلسفه نظام‌مندِ بدون بنیاد» و «نتیجه‌گیری: عقلانیت، آزادی و مدرنیته؟».
پیش از این‌فصول، پیشگفتار مترجم، سپاسگزاری، فهرست اختصارات و سالشمار ایدئالیسم آلمانی درج شده‌اند. پس از پایان فصل‌های کتاب هم پرسش‌هایی برای بحث و بازنگری، برای مطالعه بیشتر، منابع، واژه‌نامه انگلیسی به فارسی و نمایه کتاب چاپ شده‌اند.
در قسمتی از این‌کتاب می‌خوانیم:
فیشته اشاره می‌کند که خودِ روشی که فلسفه با آن اَعمال ضروریِ ذهن را بازسازی می‌کند، عمل ذهنیِ دیگری است، یعنی عمل تامل. فلسفه با ذهنی سروکار دارد که به خود معطوف می‌شود و از حالات عملِ خودش به‌صراحت آگاه می‌شود، حالاتی که پیش از بازتخصیص فلسفی‌شان برای مدتی در کار خواهند بود. فیشته همچنین یادآور می‌شود که چنین تاملی شامل انتزاع این حالات از صورت‌هایی انضمامی است که به طور طبیعی در آن‌ها رخ می‌دهند، و هر یک را در ترتیبی که در بازسازی پیشینیِ خود آگاهی ظهور می‌یابند منفک از سایرین لحاظ می‌کند.
در این‌مرحله فیشته این فرصت را پیدا می‌کند که با اشاره به این‌که اگرچه عمل تامل فلسفی شکلی از بازنمایی است (زیرا اَعمالی ذهنی را بازنمایی می‌کند که فلسفه در آن‌ها تامل می‌کند)، همه اعمال ذهنی‌ای که مورد تامل قرار می‌گیرند ضرورتا اعمال بازنمایی نیستند، خود را از راینهولد متمایز کند. به بیان دیگر، اگرچه بازنماییْ عمل پایه‌ای فلسفه است، ممکن نیست آن‌سان که راینهولد می‌پندارد عمل پایه‌ای خودِ ذهن نیز باشد. بنابراین فلسفه نمی‌تواند بازنمایی را به عنوان امری داده‌شده، و به طریق اولی به عنوان اصلی بنیادین برگیرد، بلکه باید ضرورت بازنمایی را از واقعیت پایه‌ای‌ترِ خودآگاهی استنتاج کند.
این‌کتاب با ۳۱۹ صفحه، شمارگان هزار و ۱۰۰ نسخه و قیمت ۴۸ هزار تومان منتشر شده است.
