اصطلاح بینالنهرین، به معنای سرزمین میان دو رود است و اساسا به دشتهای عمدتا مسطح میان دو رود دجله و فرات اطلاق میشود، که سرزمین کنونی عراق را در بر میگیرد.
کتاب حاضر نیز مروری است بر وقایع و اتفاقاتی که در عصر باستان در این منطقه رخ داده است. ازجمله در رابطه با وضعیت فرهنگی این منطقه میخوانیم: مورخین و عوام از دیرباز از خود پرسیدهاند که نخستین ساکنان این تقاطع حیاتی فرهنگها چه کسانی بودهاند، از کجا آمدهاند و نخستینبار چه هنگام به این سرزمین رسیدهاند.
نخستین محققان عصر مدرن بر این باور بودند که بینالنهرین نخستین سرزمین مسکونی شده خاور نزدیک بوده است. به کلام دقیقتر، آنها اعتقاد داشتند که این به اصطلاح گهواره تمدن در سومر(سرزمین سومریان)، واقع در جنوبشرقی بینالنهرین، نزدیک خلیجفارس بوده است. اما سرانجام روشن شد که نخستین ساکنان منطقه سومریان نبودهاند، حتی پیشینیان آنها نیز از جایی دیگر به آن صفحات مهاجرت کردهاند و این خود به آن معناست که گهواره تمدن جایی خارج از بینالنهرین بوده است.
کتاب حاضر سومریان را نخستین ساکنان بینالنهرین دانسته و میگوید: از میان گروههای آغازین، سومریان از همه موفقتر بودند، از دیدگاهی مدرن و امروزی، آنها نخستین بینالنهریان مهم و به لحاظ فرهنگی با نفوذترین آنها محسوب میشوند. تمامی اقوام بعدی که در دوران باستان ساکن این منطقه شدند، بسیاری از رسوم سیاسی و اجتماعی، ادبیات و سبکهای هنری سومریان را حفظ یا از آنها نسخهبرداری کردند، در ادامه آمده است: سومریان حدودا در سال 3100 قبل از میلاد در سرزمینهای هموار جنوبشرقی بینالنهرین، درست در شمالغربی خلیجفارس، ساکن شده بودند.
واژه سومر از نامی بابلی میآید که بعدها برای این منطقه انتخاب شد. سومریها این منطقه را کنگیر یا کنگر به معنای سرزمین متمدن مینامیدند. آنها احتمالا با شکست دادن کشاورزان و شکارچیان کمتر سازمان یافتهای که قبلا آنجا زندگی میکردند، بر این ناحیه مسلط شدند.
محققان امروزه آن فرهنگ بدویتر را عبید مینامند و العبید، نام جایی است که بقایای این فرهنگ را نخستینبار در آنجا کشف کردند.
کتاب حاضر از مجموعه تاریخ جهان بوده که توسط انتشارات ققنوس منتشر شده است.
روزنامه حسبان: توریسم: بین النهرین