منبع: خبرگزاری مهر
هفتم اردیبهشت ۱۳۹۸
.............................
رمان چینی «مزه‌شناس» که ترجمه‌اش در نمایشگاه کتاب تهران عرضه می‌شود، با محوریت زندگی سرمایه‌دار شکمباره‌ای نوشته شده که خوردن و آشامیدن برایش لذتی ترک‌نشدنی است.
خبرگزاری مهر _ گروه فرهنگ: طی ۳ روز ابتدایی سی‌ودومین نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران و فعالیت‌های مهمان ویژه‌اش چین، ترجمه تعدادی کتاب در حوزه‌های مختلف رونمایی و معرفی شده است. این‌میان و با در نظر گرفتن حوزه ادبیات، ترجمه رمان‌های «کشف رمز» و «مزه‌شناس» توسط نشر ققنوس و «دویدن در خیابان‌های پکن» توسط نشر نگاه برای این‌دوره نمایشگاه منتشر و عرضه شده‌اند.
رمان «مزه‌شناس» نوشته لو وِنفو نویسنده چینی است که با ترجمه مرضیه بهرادفر عرضه می‌شود. نسخه اصلی این کتاب در سال ۲۰۰۵ چاپ شده و ققنوس حق نشر آن را از انتشارات چاینا اینترکنتیننتال پرس خریده است. ترجمه این رمان از زبان چینی به فارسی انجام شده و داستانش با داشتن عناصری از موضوعات قومی و تاریخی کشور چین از جمله آثار مهم ادبیات معاصر این کشور است. به این‌ترتیب مخاطب این رمان می‌تواند با مطالعه آن، با آداب و رسوم کشور چین آشنا شود.
لو ونفو متولد سال ۱۹۲۷ و درگذشته به سال ۲۰۰۵ است.
مینا وفایی استاد زبان چینی دانشگاه شهید بهشتی تهران درباره این رمان یادداشتی نوشته و آن را در اختیار خبرگزاری مهر قرار داده است. این استاد دانشگاه در یادداشت پیش رو، ضمن معرفی و بررسی اجمالی رمان «مزه‌شناس» درباره لزوم ترجمه مستقیم آثار ادبیات چین به فارسی نیز به بیان مطالبی پرداخته است.
در ادامه مشروح متن این یادداشت را می‌خوانیم:
خوردن و آشامیدن، دو نیاز اساسی بشر برای ادامه بقا به حساب می‌آیند. اما دیدگاه افراد درباره این‌دو نیاز با هم متفاوت است. برخی افراد به رنگ و طعم و بو و مزه غذا بسیار اهمیت می‌دهند و هستند کسانی که فقط در حد کفایت می‌خورند. لو ون فو نویسنده رمان «مزه‌شناس» با تکیه بر همین امر از زاویه‌ای خاص و تازه زندگی اجتماعی نزدیک به نیم‌قرن چینی‌ها را به تصویر می‌کشد، رمانی که منعکس‌کننده تغییرات سیاسی‌اجتماعی جامعه در طول زمان و به‌طبع آن تغییر سلیقه و تفکر انسان‌هاست.
داستان «مزه‌شناس» که در ۱۲ فصل تنظیم شده؛ در شهر زیبای سوجو که به ونیز شرق معروف است اتفاق می‌افتد. شهر زیبایی با طبیعت بکر و باغ‌های چینی دست‌ساز منحصربه‌فرد که از گذشته‌های دور به غذاهای خاص و سنتی لذیذ در چین شهرت دارد. داستان روایت‌گر زندگی جوزیه سرمایه‌داره شکمباره سودجویی است که خوردن برایش لذتی ترک‌نشدنی است. او نه‌تنها از طعم غذا لذت می‌برد، بلکه به‌گفته نویسنده قادر است طعم لذیذ غذاهایی را که می‌خورد به‌زیبایی توصیف کند. در خانه او دانش‌آموز دبیرستانی گاوشیاوتینگ و مادرش زندگی می‌کنند که کرایه خانه نمی‌دهند؛ در عوض گاوشیاوتینگ پادوی جوزیه می‌شود و عصرها کوچه‌به‌کوچه می‌گردد و از بهترین رستوران‌ها برای جوزیه خوراکی می‌خرد. گاوشیاوتینگ که به‌عکس جوزیه از شکمبارگی متنفر است در مدرسه با انقلاب و مقوله برابری کارگر و سرمایهدارآشنا می‌شود. او از جوزیه دل خوشی ندارد و ده‌ها سال میان این دو ماجراهایی به‌وقوع می‌پیوندد که داستان را شکل می‌دهد.
دهه ۱۹۸۰ میلادی در چین، عصر جستجوی شخصیت و کرامت انسانی است. ادبیات نیز به همین نسبت با مقوله‌های اجتماعی جدیدی روبه‌رو می‌شود. آثاری که در آنها فرهنگ و سنت بیش از پیش مورد توجه قرار گرفت و رمان «مزه‌شناس» اثر لو ون فو نیز از آن دسته است.
موضوع داستان سیاسی نیست اما با خواندن آن می‌توان صدای قدم‌های تاریخ را شنید و روند توسعه تاریخی را احساس کرد. جوزیه هر روز در پی این است که چگونه با خوردن، روز خوبی را برای خود رقم بزند و بعدها در شهر به «مزه شناس» مشهور می‌شود. اما تفکر گاوشیاوتینگ که خود را وقف خدمت به مردم کرده، نهایتاً به فقر مردم منجر می‌شود. نویسنده کتاب، پیچ و تاب سرنوشت شخصیت‌ها را به‌عنوان خط اصلی گرفته و با ظرافت به ترسیم سنت‌های سوجومی‌پردازد. داستان پر است از فضای سنتی و آداب و رسوم عامیانه شهر و تغییرات روحی و روانی شخصیت‌ها در طول زمان.
گرچه رمان به‌طور عمده به‌توصیف تجربه زندگی افراد و خوردن طعم غذاها می‌پردازد، اما هدف آن صرفاً خوردن به‌معنای فیزیولوژیک آن نیست. بلکه به‌شکل یک پدیده فرهنگی خاص نگاه می‌کند و از طریق به‌تصویر کشیدن دو دیگاه متضادجوزیه و گاو شیاوتینگ دو فرهنگ متضاد آن دوره خاص تاریخی را به نمایش می‌گذارد و به خواننده اجازه می‌دهد از پنجره‌ای خاص به مرور کلی تاریخ تأسیس جمهوری خلق چین، تجربیات و درس‌هایی که از انقلاب فرهنگی در سطح ملی حاصل شده، بپردازد؛ همچنین خواننده را عمیقاً به فکر فرو می‌برد.
هرچند ترجمه آثار ادبی چین، از مدت‌ها پیش در ایران آغاز شده، اما سال‌ها بود که آثار ادبی چین از زبان‌های واسطه غربی به فارسی برگردانده می‌شدند. جای بسی خوشحالی است که این روزها شاهد آنیم ترجمه آثار ادبی پرفروش چین به‌خصوص رمان‌هایی که جوایز داخلی چین و بین‌المللی را از آن خود کرده‌اند، بدون واسطه و مستقیم از زبان چینی، توسط متخصصین زبان چینی در ایران انجام می‌شود. طبیعتاً ترجمه مستقیم از زبان اصلی مشکلات ترجمه از زبان واسط را ندارد و نتیجه بهتری در بر خواهد داشت.
ترجمه رمان «مزه‌شناس» نیز که جز معدود آثار ترجمه مستقیم از زبان چینی به شمار می‌رود با زیرنویس‌های دقیق مترجم که نشان از شناخت از فرهنگ آن کشور دارد، این امکان را به خواننده می‌دهد تا به‌راحتی با شخصیت‌های داستان ارتباط برقرار کند. استفاده از تلفظ دقیق اسامی چینی، نام مکان‌ها و غذاها که همواره در ترجمه‌های انجام‌شده از زبان‌های واسطه، متفاوت بوده از دیگر نقاط قوت نسخه فارسی «مزه‌شناس» است.
ترجمه آثار ادبی ایرانی نیز با محتوای غنی قطعاً برای مخاطب چینی جذاب خواهد بود. امید آن‌که متخصصان و زبان‌شناسان چینی و ایرانی هرچه بیشتر قدم در راه ترجمه مستقیم آثار ادبی دو کشور متمدن شرقی بگذارند و با ترجمه هر اثر پنجره جدیدی را به روی دو ملت بگشایند!
