منبع:نشریهی کرگدن
.........................
با آنکه نمایشنامه هملت توتم است برای هر کسی که قلم دست میگیرد و نیت نوشتن میکند و شکسپیر شمایلیست از آن ابر انسان ازلی و ابدی که به ذات کلمات آگاه است و خبر از اسم اعظم دارد، کمتر شده کسی برود و راز نمایشنامههای شکسپیر را کشف کند و بگوید یافتم! یافتم! این است راز جاودانگی یک اثر! حالا اما ایونسن به جای نشستن و نگاه کردن به جهان بینقصی که شکسپیر خلق کرده، دست به نگارش کتابی زده که به کشف نظم حاکم بر این جهان میپردازد. ایونسن در کتاب "شکسپیر برای فیلمنامهنویسان" در بررسی دلایل جاودانگی نوشتههای شکسپیر همان کاری را میکند که پیشتر دکتر توماس هاروی در کالبدشکافی مغز انیشتین کرده است. گرچه نتیجه تلاش او چیزی بیشتر از کالبدشکافی ساده است و شکل و شمایل مهندسی معکوس دقیقی را دارد که در بررسی آثار شکسپیر نظیرش را نداشته و نداریم.
کتاب "شکسپیر برای فیلمنامهنویسان" شامل سه بخش است: در بخش اول کتاب، چهارده نمایشنامه از برترین نمایشنامههای شکسپیر مورد بررسی قرار میگیرد و به چند ویژگی برجسته و تاثیرگذار موجود در آن نمایشنامهها پرداخته میشود. سپس مثالی سینمایی آورده میشود تا نشان دهد استفاده از این ویژگیها چطور باعث درخشش اثری بر پرده نقرهای سینما میشود. البته که کتاب ادعایی مبنی بر این که نویسنده و کارگردانِ فیلمِ معرفی شده از روی دست شکسپیر نوشتهاند و برای همین نمره قبولی گرفتهاند، مطرح نمیکند بلکه به نظر میرسد میخواهد به طور ضمنی بگوید که شکسپیر خالق نوع خاصی از داستانپردازی نیست بلکه کاشف نقطههای حساس و تاثیرگذار انواع روایت ــ از تراژدی گرفته تا کمدی ــ است که توجه به آنها میتواند تاثیر و ماندگاری نوشته را بیشتر کند و هر کس به اندازهای که نایل به کشف این نقاط عطف شود و بتواند از آنها در آثارش استفاده کند، میتواند به جاودانگیای که شکسپیر در آثارش رسیده برسد.
در این بخش در پایان هر فصل نویسنده دو یا سه فیلمی که دارای ویژگیهای ذکرشده در آن فصلند معرفی میکند و بعد سه تمرین ارائه میدهد و از خواننده میخواهد دانش حاصل از خواندن مطالب آن فصل را به نوشتن محک بزند.
در بخش دوم نویسنده به اصول کلی و مشترکی که در اکثر نمایشنامهها وجود دارد میپردازد: اینکه شکسپیر چطور قهرمانهای فراموشنشدنیای همچون هملت، هنری پنجم، اتللو و ... میآفریند یا منابع الهام شکسپیر چه بوده و ...
نویسنده در بخش پایانی، آخرین راز شکسپیر را برملا میسازد و آن چیزی نیست جز توانایی دانستن قواعد برای شکستن آنها.
اینکه شما تمام آثار شکسپیر را نخواندهاید یا همانهایی را که خواندهاید با جزئیات به یاد نمیآورید، از بهرهای که خواندن این کتاب به شما میرساند، کم نخواهد کرد. زیرا علاوه بر توضیحات کامل و بینقص کتاب که به لطف ترجمه ماهرانه فرشاد رضایی به بهترین شکل به ما منتقل میشود، در انتهای کتاب پیوستی شامل خلاصه چند خطی از نمایشنامههای شکسپیر آورده شده است که در فهم بیشتر مطالب فصلها به یاریمان میآید.
خلاصه اگر شما دوست دارید بنویسید و دنبال یک راهنمای بینقص داستاننویسی میگردید یا مینویسید و میخواهید نوشتهتان تاثیرگذار و ماندگار شود، باید بدانید که معلمی بهتر از شکسپیر نخواهید یافت و از وقت نوشتن این کتاب نویسندهها به دو دسته کسانی که "شکسپیر برای فیلمنامهنویسان" را خواندهاند و دانش بالقوه ماندگار نوشتن را دارند و دیگرانی که ازین خان رحمت بینصیب ماندهاند و کمیت دانش روایتگریشان لنگ میزند تقسیم میشوند. و چه کسی است که نخواهد جزو دسته اول باشد؟