تاریخ و فرهنگ ساسانی /نوشته: تورج دریایی/ترجمه: مهرداد قدرت‌دیزجی/ناشر: ققنوس شمارگان: 2200 نسخه/قیمت 2100 تومان
روزنامه شرق
کتاب «تاریخ و فرهنگ ساسانی» دربرگیرنده دوازده مقاله با عنوان‌های «یادداشتی درباره نخستین القاب ساسانیان»، «ماندگاری یک لقب باستانی ایران در آسیای میانه»، «تاثیر داخلی بر ضرب سکه در شاهنشاهی ساسانی»، «استفاده از تبلیغاتی دینی-سیاسی در سکه‌های خسرو دوم»، «منابع تاریخ اقتصادی فارس در اواخر دوره ساسانی»، «تاریخ ملی یا تاریخ کیانی؟ سرشت تاریخ‌نگاری زردشتی در دوره ساسانی»، «ایران ساسانی»، «منابع ایرانی میانه برای مطالعه اوایل دوره اسلامی»، «تأمل زردشتیان درباره پیشگویی رستاخیز در سده‌های نخستین اسلامی». «معادشناسی بنا بر متون فارسی میانه»، «فرقه مزدایی کیومرثیه» و «کیومرث: شاه‌گل یا شاه‌کوه؟» اثر تورج دریایی است که مهرداد قدرت‌دیزجی آنها را به پارسی برگردانده است. این مقالات در فاصله سال‌های 2003-1995 به زبان‌های انگلیسی و آلمانی در نشریاتی چون؛ «مطالعات ایرانی»، «نشریه سکه‌شناسی آمریکا»، «ایرانیستیک» و ... به چاپ رسیده است.
تورج دریایی (متولد 1346) تحصیلات متوسط خود را در ایران و یونان گذرانده در سال 1378/1999 موفق به دریافت دکترای تاریخ از دانشگاه UCLA در آمریکا شده است. وی تاکنون در دانشگاه ایالتی کالیفرنیا و دانشگاه UCLA تدریس کرده و مقالات بسیاری (عمدتاً درباره تاریخ و فرهنگ ایران در دوره ساسانی) در نشریات بین‌المللی به چاپ رسانده است. از او پیش از این، کتاب «سقوط ساسانیان» توسط نشر تاریخ ایران (1372) و «شهرستان‌های ایرانشهر» به زبان انگلیسی توسط انتشارات مزدا (1381) در آمریکا منتشر شده است.
به گفته تورج دریایی، مقاله‌های ترجمه شده در کتاب اخیر، نتیجه پژوهش‌های وی در زمان تحصیل در دوران دکترا و دوران تدریس «تاریخ دنیای باستان» در دانشگاه کالیفرنیا (فولرتون) است. وی اضافه می‌کند: «بیشتر این مقالات درباره دنیای ایران باستان در اواخر عهد باستان و حاصل نحوه آموزشی من در آمریکاست.
در حال حاضر تاریخ فرهنگ موضوع اصلی مورد علاقه من است که نطفه آن در این مطالعات دیده می‌شود. برای انجام این کار مطالعه در چند زمینه لازم بوده که عبارتند از آموختن زبان‌های هند و ایرانی، به ویژه پهلوی ساسانی، تئوری تاریخ و رشته تاریخ؛ و سرانجام آموزش و استفاده از فرهنگ مادی. دو اصل اول را در دانشگاه کالیفرنیا نزد هانس پیتر اشمیت، استاد زبان‌های هند و ایرانی و مایکل مورنی، استاد تاریخ خاورمیانه و اواخر عهد باستان، آموختم. اصل سوم را در موزه سکه‌شناسی آمریکا در نیویورک نزد مایکل بیتس، سکه‌شناس خاورمیانه، فرا گرفتم. برای درک تاریخ فرهنگ ساسانی می‌بایستی تواماً از این سه اصل استفاده می‌شد، اما هر کدام از این رشته‌ها به خودی خود جای تحقیق دارند که در این مقالات نمایان هستند، مقالات آغازین این مجموعه درباره سکه‌شناسی و کاربرد آن در شناخت تاریخ سیاسی، فرهنگی و اقتصادی است. قسمت دوم به تاریخ فرهنگی و فکری ساسانی و قسمت سوم به اهمیت متون پهلوی برای شناخت ذهنیت ایرانیان می‌پردازد.
