نگاهی به رمان «هرگز رهایم مکن» نوشته کازئوایشی گورو
کازئو ایشی گورو در سال ۱۹۵۴ در خانواده ای ژاپنی در شهر ناگازاکی ژاپن به دنیا آمد ولی در ۵ سالگی به همراه خانواده به انگلستان مهاجرت کردند. وی تاکنون ۶رمان نوشته است و همگی به زبان انگلیسی. گورو در سال ۱۹۸۹ به خاطر نگارش «بازمانده روز» جایزه بوکر را از آن خود کرد و در چند سال اخیر از وی به عنوان یکی از بزرگ ترین نویسندگان معاصر یاد می شود. نجف دریابندری در مقدمه ترجمه ای که از «بازمانده روز» انجام داده درباره توانایی گورو می نویسد: «در قرن بیستم نویسندگان فراوانی از بیرون به فرهنگ انگلیسی پیوسته اند و برخی از شیرین کارترین نثرنویسان انگلیسی از این جمله بوده اند، مانند جوزف کنراد لهستانی، ولادیمیر نابوکوف روس، آرتور کستلر مجار و نایپل هندی. بعضی از منتقدان ادبی عقیده دارند که راز شیوایی نثر این نویسندگان همان خارجی بودن آن ها ست؛ این ها توانسته اند از بیرون به زبان انگلیسی نگاه کنند و آن را به صورت یک ابزار ظریف به کار برند. به هر صورت ایشی گورو را باید آخرین فرد این سلسله به شمار آورد.»رمان های گورو عبارتند از؛ منظره کم رنگ تپه ها، نقاش جهان شناور، بازمانده روز، تسلی ناپذیر، وقتی یتیم بودیم و هرگز رهایم مکن. اغلب این رمان ها و یک مجموعه داستان به نام «شبانه ها، پنج داستان درباره موسیقی و شب» به فارسی ترجمه شده اند که درخشان ترین آن ها در ترجمه همان «بازمانده روز» است که نجف دریابندری آن را به فارسی برگردانده و نشر کارنامه آن را در سری کتاب های بی بی به بهترین شکل منتشر کرده است. اما رمان آخر گورو؛ «هرگز رهایم مکن» را اولین بار سهیل سمی ترجمه کرد که توسط انتشارات ققنوس منتشر شد و تاکنون به چاپ سوم رسیده است، اما اخیرا نیز مهدی غبرایی این اثر را تحت عنوان «هرگز ترکم مکن» ترجمه و توسط نشر افق منتشر شد.«هرگز رهایم مکن» در فهرست های مختلف منتقدان جزو برترین کتاب های چند سال اخیر قرار گرفته است و حتی در فهرست سایت آمازون در بین ۱۰۰۱ کتابی که پیش از مرگ باید خواند در رتبه اول قرار دارد. همچنین اقتباس سینمایی آن نیز به زودی اکران خواهد شد. «هرگز رهایم مکن» را کتی اچ ۳۱ ساله پرستار روایت می کند، داستان از دوران کودکی و تحصیل او در مدرسه هیلشم آغاز می شود و کم کم با روت و تومی آشنا می شویم.داستان به آرامی و سادگی پیش می رود، این آرامش حتی ممکن است خواننده را خسته کند اما ضربه مهلک آنجایی وارد می شود که متوجه می شویم کتی و دوستانش انسان هایی واقعی نیستند و در واقع برای هدفی خاص شبیه سازی شده اند! این کلون ها قرار است بعد از پرورش اعضای بدن خود را بی هیچ پرسشی اهدا کنند. در ابتدا انگار کتی اچ راوی و تصویرگر یک مدرسه عادی است، اما این مدرسه یا بهتر بگوییم مرکز، نکات عجیبی دارد که به تدریج خواننده متوجه آنان می شود. دانش آموزان اسامی خاص دارند و هیچ یک از نام خانوادگی استفاده نمی کنند، معلمان بیشتر شبیه خواهران کلیسا رفتار می کنند و مقررات خاصی در هیلشم برقرار است. آدم های هیلشم، افرادی عادی هستند، دوستانی دارند، عواطف انسانی را به خوبی درک می کنند و مثل انسان ها زندگی می کنند. همین نکته است که «هرگز رهایم مکن» را مبدل به کتابی هولناک کرده است. هولناک نه به معنای ترس و خوف بلکه یک هراس انسانی و دردآور. آنچه کتاب داستان را وهم آلودتر می کند خود کتی اچ است، کتی در طول داستان با ما صحبت می کند اما حتی یک بار هم به آینده تاریک خود اشاره نمی کند و شکایتی هم ندارد.
انگار در برابر آنچه برایش مقدر شده تسلیم محض است؛ مجبور به زندگی است برای اهدای اعضایش و بعد مرگ. در این بین ما فقط یک خواننده ایم و باید با کتی در داستان سیر کنیم، کتاب را به دست می گیریم و سعی می کنیم از بین خطوطی که می خوانیم جوابی برای سوال ها که هیچ، جوابی برای زندگی کتی پیدا کنیم، ورق می زنیم، صفحات بعدی، سوالات بیشتری مطرح می شود، دیگر کلمات را نمی خوانیم بلکه تنها نگاهمان به دنبال جواب است، از نویسنده کینه ای عجیب به دل می گیریم، ورق می زنیم، کمر کتاب ۳۵۰ صفحه ای شکسته و صفحات رو به سرازیری است.به دنبال جواب نیستیم، هر چه زودتر منتظر پایانی بی پاسخ می گردیم تا شاید یقه نویسنده را بگیریم و صفاتی ناپسند به او و کتابش نسبت دهیم اما... اما «هرگز رهایم مکن» واقعا درباره چیست؟ ایشی گورو درباره زندگی می گوید، از سرکوبی آنچه می دانیم، این که زندگی آدمیان به پایان می رسد، پیر شدن و مرگ. چیزی که می دانیم و باید آن را بپذیریم اما به زعم کتی و تومی شاید هنر و عشق آن را به تعویق بیندازند و حتی جاودانه کنند.
مارگارت آتوود، نویسنده و دیگر برنده جایزه ادبی بوکر درباره این کتاب می نویسد:«هرگز رهایم مکن کتاب مورد علاقه هر کسی نیست، شخصیت های آن قهرمان نیستند و انتهای آن خوشایند نیست. کتابی است درخشان که نویسنده برجسته آن موضوع پیچیده ای را مطرح می کند؛ خودمان، نگاهی تاریک از پشت شیشه.»
