منبع: خبرگزاری کتاب ایران
دوشنبه ۲۶ آذر ۱۳۹۷
کتاب «مروری بر روان‌شناسی فرهنگی ـ تاریخی» نخستین کوشش برای معرفی اندیشه‌ها و آثار ویگوتسکی در ایران به‌شمار می‌رود.
به گزارش خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا)، کتاب «مروری بر روان‌شناسی فرهنگی ـ تاریخی» با گردآوری و ترجمه سعید شجاع‌شفتی به تازگی توسط نشر ققنوس منتشر شده است.
پشت جلد کتاب می‌خوانیم: «شالوده روان‌شناسی تاریخی ـ فرهنگی را روان‌شناسی تجربی به نام لف سیمیونویچ ویگوتسکی پی‌ریزی کرد. وی و شاگردانش، مبنای نظری و عملی مکتبی را بنا نهادند که خود زیربنای دیدگاه‌های دیگری همچون مکتب روان‌شناسی رفتاری، روان‌شناسی شناختی، روان‌شناسی تربیتی، روان‌شناسی انتقادی، محیط‌گرایی، رفتاردرمانی، محیط‌درمانی، و نظریه فعالیت شد.
هسته اصلی روان‌شناسی فرهنگی ـ تاریخی را می‌توان حول محور اجتماع، فرهنگ و تکامل جست‌وجو کرد، که به ویژه در مقاله ویگوتسکی در باب روان‌شناسی رفتار انسان بدوی و تا حدودی در روان‌شناسی هنر قابل مشاهده است. این کتاب نخستین کوشش برای معرفی اندیشه‌ها و آثار ویگوتسکی در ایران به‌شمار می‌رود.»
لف سیمیونویچ ویگوتسکی در خود روسیه به عنوان پدر علم روان‌شناسی روسیه (شوروی سابق) شناخته می‌شود. رویکردهای تحلیلی او با وجود آنکه نظریه تکامل داروین را مد نظر داشته اما کم‌کم در کنار مبحث «رفلکس‌ها» به رفتار اجتماعی و فرهنگی ـ تاریخی علاقه‌مند و در واکاوی‌های خود از بحث پیرامون تکامل زیستی و کارکردهای عملکردی خارج شده و مقولاتی همچون آموزش، یادگیری و کاربرد ابزار را هم در مسیر آنچه تکامل خوانده می‌شود را مورد توجه قرار داده است.
در مقدمه کتاب نیز از زبان خود ویگوتسکی در کتابش تحت عنوان مفهوم تاریخی بجران در روان‌شناسی: کنکاش در متدولوژی آمده است: «... زمانی که انسان بدون در نظر گرفتن کلیه جهات، یعنی «فرآیند تکوین شناخت» و «مکانیسم تکامل بشر» و فقط با ارائه نتایج نهایی، وارد مقوله روان‌شناسی می‌شود، موجبات تحریف هر دو را فراهم می‌کند. در روسیه منظور از ذهنی همان فرآیند روحی است و خصلت روحی نیز ناملموس و غیرعینی است. تکوین خودآگاهی، به عنوان بخشی از ثنویت «روحی ـ جسمی» معمولا با خودآگاهی تجربی و روان‌شناسانه اشتباه می‌شود و چنین قلمداد می‌شود که انگار خودآگاهی نمی‌تواند امری مادی و سنجش‌پذیر باشد، و در پی نتیجه‌گیری‌هایی فلسفی و یکی تلقی کردن علت با معلول، مقوله‌ای خاص و کامل نگریسته می‌شود. این یعنی به جای فرار از ایده‌آلیسم به دورن خود آن شیرجه رفتن....»
عناوین سرفصل‌های کتاب هم عبارتند از روان‌شناسی هنر، روان‌شناسی رفتار انسان بدوی، مسئله خودآگاهی، بحثی در باب نقش محیط در زندگی انسان، تحول اجتماعی ذز انسان، تفکر و تعلم، مقدمه‌ای بر ترجمه روسی کتاب ماورای اصل لذت و رفتار فرهنگی کودک.
کتاب «مروری بر روان‌شناسی فرهنگی ـ تاریخی» با گردآوری و ترجمه سعید شجاع‌شفتی در ۳۲۲ صفحه و به قیمت ۳۲۰۰۰ تومان منتشر توسط نشر ققنوس منتشر شده است.
