معمار ذهن و زبان 1396/2/7

    اگر قرار باشد بر تارک فلسفه سده بیستم دو نام بدرخشد، بدون شک لودویگ ویتگنشتاین یکی از آنهاست. خوشبختانه در زبان فارسی آثار این فیلسوف با ترجمه هایی قابل قبول و توسط مترجمانی که به طور خاص در زمینه اندیشه او تحصیلات آکادمیک داشته اند، موجود است و همین کار را برای علاقه مندان به فلسفه و پژوهشگرانی که در حوزه اندیشه ویتگنشتاین فعالیت می کنند، آسان کرده است. همچنین کتاب های متعددی در معرفی اندیشه او به فارسی هست، آثاری که هر کدام را می توان مقدمه یی روان و مناسب برای آشنایی با اصلی ترین مضامین اندیشه این فیلسوف در نظر گرفت. به تازگی نشر ققنوس یکی از این آثار را با عنوان «معماری زبان و ذهن در فلسفه ویتگنشتاین» منتشر کرده است. این کتاب نوشته آنتونی کنی یکی از فیلسوفان تحلیلی نام آشنای معاصر است که توسط محمد رضا اسمخانی ترجمه شده است. نویسنده در این کتاب با تمرکز بر دو حوزه فلسفه زبان و فلسفه ذهن به شرح تحول اندیشه ویتگنشتاین می پردازد. کنی در دو فصل نخست، زندگی پر حاشیه ویتگنشتاین و زمینه فکری و فلسفی وی را ترسیم می کند و سپس در فصول سوم تا یازدهم به ترتیب به واکاوی این آثار می پردازد: دفتر یادداشت ها، ملاحظات فلسفی، گرامر فلسفی، پژوهش های فلسفی و درباب یقین. فصل دوازدهم و پایانی کتاب نیز نسبت فلسفه متقدم و متاخر ویتگنشتاین را تحلیل می کند. اهمیت این کتاب آن است که نویسنده خود بر آمده از فلاسفه یی چون الیزابت آنسکوم است که شاگردان ویتگنشتاین در زمان حیاتش و ویراستاران آثار وی پس از مرگش بوده اند: دوم اینکه کنی با تمرکز بر آثار منتشر شده بین دو اثر کلاسیک ویتگنشتاین، بر پیوستگی و شباهت تفکر متقدم و متاخر وی تاکید می گذارد.