فلسفه و تاريخ علم
«جهانبينيها» درآمدي بر تاريخ و فلسفه علم است. اين كتاب تاكنون تنها اثر نويسنده آن ريچارد دويت به شمار ميرود. دويت، استاد فلسفه فيرفيلد ايالات متحده است. با وجود مقدماتي بودن متن «جهانبينيها»، خواننده به زودي درخواهد يافت كه اين كتاب به يمن احاطه نويسنده بر هر دو قلمرو تاريخ علم و فلسفه علم در كنار نثر شيوا و منقح او، استدلالي بلند را عليه دستكم دو سوء باور بنيادي راجع به سرشت علم و فلسفه نيز شكل داده است. به عبارت ديگر اين كتاب را روي همرفته ميتوان نه فقط درآمدي بر تاريخ و فلسفه علم، بلكه دعوتي دلگرمكننده به تعمق جدي خواننده - هرچقدر هم مبتدي- در اين دو قلمرو تلقي كرد.
«جهانبينيها» نوشته ريچارد دويت با ترجمه احسان سنايي اردكاني توسط انتشارات ققنوس به تازگي منتشر شده است كه از مهمترين سرفصلهاي آن ميتوان به موارد ذيل اشاره كرد؛ جهانبيني ارسطويي، ملاحظات مقدماتي، معضل استقراي هيوم، ساختار فيزيكي علم، كرويت زمين، حركت ستارگان، حركت خورشيد، حركت ماه، منظومه بطلميوسي، منظومه كوپرنيكي، واهد تلسكوپي گاليله، جهانبيني نيوتني، نظريه نسبيت، نظريه كوانتوم، نظريه تكامل، دلالتهاي ديني و...
جايگاه شعر نزد ارسطو
بوطيقا از مهمترين ميراث فلسفي ادبي يونان است؛ اين رساله، اولين كار بازمانده در حوزه نظريه دراماتيك و اولين رساله فلسفي موجود با تمركز بر سخنشناسي و نظريه ادبي است. ارسطو در اين رساله، مفهومي را بررسي ميكند كه از آن تحت عنوان «شعر» ياد ميكند. اين رساله را ابتدا ابوبشر متي بنيونس- از نسطوريان بغداد كه رييس منطقيان عصر خويش بهشمار ميآمد- از سرياني به عربي ترجمه كرد. البته آن ترجمه از خطا و ابهامات زيادي برخوردار بود. بعد از او شاگردش يحيي بن عدي دست به ترجمه دوباره آن ميزند و يعقوب بن اسحاق الكندي براي اولينبار آن را تلخيص كرد. پس از كندي ابونصر فارابي (متوفي به سال ۳۳۹) كه شاگرد ابوبشر متي نيز بود، به شرح و تلخيص فن شعر پرداخت. پس از فارابي معروفترين كسي كه دست به كار شرح و تلخيص فن شعر ميشود، ابنسينا است. پس از ابنسينا نيز معروفترين كسي كه به تلخيص و شرح بوطيقا اقدام ميكند، ابنرشد است. «بوطيقا» براي زمانهاي متمادي در دنياي غرب مفقود بوده و تنها در قرون وسطي و اوايل دوره رنسانس از طريق ترجمه لاتين كه از روي نسخه عربي نوشته شده توسط ابن رشد، انجام شده بود در دسترس قرار گرفت. اين رساله به تازگي با ترجمه رضا شيرمز تحت عنوان «شاعري» توسط انتشارات ققنوس منتشر شده است. «بوطيقا»ي ارسطو مستقيما از زبان يوناني به فارسي برگردانده شده است.