کتاب «درباره عرفان مسیحی» با ترجمه محمد صبائی از سوی انتشارات ققنوس منتشر شده است. مخاطبان این کتاب دانشجویان، پژوهشگران و علاقهمندان حوزه عرفان مسیحی تعریف شدهاند و کتاب بیشتر به منزله راهنمایی برای آغاز مطالعات در این حوزه به شمار میرود.
مرجع مقالات این کتاب دو کتاب راهنما با عنوان The Cambridge companion to Christian mysticism و The Willey-Blackwell Companion to Cristian Mysticism هستند.
«درباره عرفان مسیحی» در دو بخش تدوین شده است. در انتخاب مقالات این دو بخش تلاش شده تا مفاهیم پایهای و اولیه عرفان مسیحی و مسائل بحثبرانگیز این حوزه پوشش داده شود. بنابراین این کتاب برای خوانندگانی که به دنبال تاریخ عرفان مسیحی، معرفی عارفان و طریقههای عرفانی یا علاقهمند به تحقیق درمورد نسبت عرفان مسیحی با حوزههایی چون فلسفه، علوم اجتماعی، زیباییشناسی هستند، انتخاب مناسبی نخواهد بود. مترجم کتاب با توجه به تعیین مخاطب هدف خود آشنایی اجمالی با مقدمات و ارکان عرفان مسیحی را مقدم بر موضوعات اخیر در نظر گرفته است.
در بخش اول این کتاب مهمترین اصول عرفان مسیحی، همچون اتحاد عرفانی و مراقبه و شهود را معرفی کرده است. در مقاله «عرفان در عهد جدید» نوشته آلن سی میچل، ابتدا تجربه دینی نزد قدیمیترین نویسنده عهد جدید یعنی پولس طرسوسی مورد توجه قرار میگیرد و در بخش دوم مقاله با استناد به انجیل یوحنا به این مساله پرداخته میشود که چگونه درون بودِ متقابلِ امر الهی در خدا، عیسی و مومن نشاندهنده درونماندگاری الهی درون مسیحیان یوحنایی و اجتماعاتی است که تاسیس کردهاند. در بخش سوم نیز رساله «به عبرانیان» بهعنوان موعظهای مسیحی که در ویژگیهای سنتهای عرفانی متاخر یهودی سهیم است، مورد توجه قرار میگیرد.
«مراقبه» از دیرباز در سنت مسیحی بنمایه اساسی حیات نظرورزانه بوده است. در این سنت مراقبه تقریبا همواره تعلیم یا آمادگی برای سطح عالیتری از نظر یا عبادت تلقی شده است، یعنی مرحلهای که خودش هدف نیست بلکه حالت بینابینی دارد. در مقاله سوم این کتاب توماس اچ بستول به بحث «مراقبه» در سنت عرفانی مسیحی میپردازد.
در مقاله «عمل و نظر»، شارلوت ردلر، پیوند رابطه نظر و عمل در اندیشه آگوستین قدیس، مایستر اکهارت، ایگناتیوس لویولایی، توماس مِرتون، دوروته زوله و لئونارد بوف را بررسی کرده است.
تمایز میان دو نوع الهیات سلبی و ثبوتی بر تمایزی منطقی استوار است که ارسطو آن را ترسیم کرد و نوافلاطونیان آن را به حوزه الهیات انتقال دادند و دیونوسیوس آریوسپاگوسی آن را در الهیات مسیحی وارد کرد. «اندرو لاوت» این مفهوم را در مقاله «الهیات سلبی و ثبوتی» مورد مداقه قرار داده است.
«اتحاد عرفانی»، پایانبخش مقالات بخش اول کتاب است. ریشه دریافتهای مسیحی از اتحاد با خدا در آثاری یافت میشود که مجموعه عهد جدید را تشکیل میدهند. بنابراین تعالیم مسیحی در باب اتحاد عرفانی نتیجه طبیعی تعالیم عهد جدید است که در سیر تحولاتشان از تاملات فلسفی یونان در باب اتحاد با مبدا اول متاثر شدهاند. برنارد مکگین در مقاله خود این مفهوم را مورد کاوش قرار داده است.
بخش دوم در دو مقاله تدوین شده است. مقاله اول با عنوان «دیدگاه اصلاحگران پروتستان درباره عرفان»، نوشته دنیس ای. تامبورلو است. بنا بر تصور غالب، اندیشه پروتستان با عرفان سازگاری ندارد و نویسنده در این مقاله به دنبال پاسخ به این پرسش است که آیا میتوان در اندیشه مارتین لوتر و ژان کالون بهعنوان رهبران اصلی پروتستانتیسم رد و نشانی از عرفان یافت؟
تامبورلو در این مقاله ضمن توضیح محل اختلاف، با ارائه تعریفی از مفهوم عرفان و تحلیل بنمایههایی چون اتحاد با مسیح، لطف و آمرزیدگی، نشان میدهد اگرچه تصور لوتر و کالون از عرفان با تصور عارفان کاتولیک متفاوت است اما اینان مطلق عرفان را انکار نکردهاند.
عنوان مقاله دوم این بخش «عرفان مسیحی از منظر میاندینی» است. چنانکه از عنوان مشخص است این مقاله در حوزه عرفان تطبیقی، امکانپذیری مقایسه عرفان مسیحی با نظامهای عرفانی دیگر را بررسی میکند. لئو دی. لفبیور با بررسی دیدگاههای طرفداران امکان و امتناع مطالعه تطبیقی میکوشد تصویری کلی از مباحث جاری در این حوزه ارائه کند.
کتاب «درباره عرفان مسیحی» در 216 صفحه با قیمت 15000 تومان وارد بازار نشر شده است.