کتاب «خشایارشا» نوشته «دنیس ایبرمز» و ترجمه «سارا هاشمی»، به عنوان سومین کتاب از مجموعه یازده جلدی «رهبران جهان باستان» از سوی انتشارات ققنوس منتشر شده و در بیست و پنجمین نمایشگاه کتاب تهران در معرض دید علاقه مندان قرار دارد.
داخلی آرشیو خبر کتاب و ادبیات
به گزارش هنرنیوز، کتاب حاضر با بازگو کردن یکی از بزرگ‌ترین جنگ‌های تاریخ باستان نشان می‌دهد چگونه تبعات جنگ‌های یونانیان و ایرانیان مسیر تمدن غرب را تغییر داد.
خشایارشا احتما‌‌لاً در سال ۵۱۹ ق.م به دنیا آمد. مادرش آتوسا نام داشت و پدرش داریوش، پادشاه ایران بوده است. قلمرو او از افغانستان و پاکستان در شرق تا مصر و لیبی در غرب امتداد داشت و بزرگ‌ترین امپراتوری عصر باستان محسوب می‌شد. «خشایارشا در آغاز سلطنت خود، شورشی را که در مصر علیه او پا گرفته بود،سرکوب کرد و دو شورش را نیز در بابل فرو نشاند. او پس از تحکیم پایه‌های اقتدار خود در مصر و بابل، رو به سوی یونان نهاد. ناوگان او پس از آن‌که در سال ۴۸۰ ق.م در نبرد ترموپیل پیروز شد، در نبر سالامیس شکست خورد. خشایارشا ناچار شد به ایران بازگردد و تا سال ۴۶۵ ق.م سلطنت کرد، تا اینکه به دست آرتابوس، فرمانده گارد سلطنتی، کشته شد.»
ایبرمز در فصل اول کتاب با اشاره به کثرت اطلاعات به دست آمده در باب کارهایی که خشایارشا در طول زندگی انجام داده، اطلاعات به دست آمده درباره خشایارشا و روزگارش را به کتاب‌هایی که سال‌ها بعد از مرگش نوشته شده‌اند نسبت می‌دهد و از تواریخ هرودوت به عنوان نخستین منبع اصلی اطلاعات درباره خشایارشا نام می‌برد.
ایبرمز می‌نویسد: «داستان خشایارشا، فراتر از سرگذشت یک پادشاه است، داستان شاهنشاهی هخامنشی است و توسعه سریع دولت‌شهرهای یونانی؛ داستان رویارویی دو تمدن آسیایی و اروپایی. از طریق مطالعه زندگی خشایارشا، این پادشاه مقتدر بزرگ، ظهور تمدن یونانی و پی ریزی میراث فرهنگی غرب را شاهد هستیم.
فصل دوم کتاب، مختصری به شاهنشاهی هخامنشی و پادشاهی کوروش کبیر، مرگ او، جانشینان کوروش و داریوش یکم پرداخته و در فصل سوم ابتدا اطلاعاتی از یونان و یونانیان در دوره داریوش به‌دست داده، سپس با اشاره به دلایل شروع جنگ بین ایران و یونان به وقایع چنگ ماراتون و شکست داریوش پرداخته است.
ایبرمز در فصل چهارم به تولد و محیطی که خشایارشا در آن پروزش یافت و نیز عوامل تأثیر گذار در زندگی و پادشاهی پرداخته
” کتاب حاضر با بازگو کردن یکی از بزرگ‌ترین جنگ‌های تاریخ باستان نشان می‌دهد چگونه تبعات جنگ‌های یونانیان و ایرانیان مسیر تمدن غرب را تغییر داد “است. وی مفرا گرفتن هارتهای جنگی، دین و تحصیل را مهم‌ترین این عوامل بیان کرده است. همچنین در این فصل از جانشینی داریوش شاه که عاقبت به دست خشایارشا رسیده است.
مهم‌ترین تصمیم‌گیری‌های خشایارشا در فصل پنجم مرور وبررسی شده‌اند: لشکر کشی به سمت مصر که اوایل سلطنت او اقدام به شورش علیه ایرن کرده بودند و نیز فرو نشاندن شورش بابل که به دلیل بالا بردن میزان مالیات‌ها (برای بازسازی ارتش ایران) و اعمال سیاست‌های سرکوبگرانه به جای از میان بردن زمینه‌ها و عوامل شورش برای خشایارشا دردسرساز شده بود. مهم‌ترین این تصمیم‌ها نیز حمله به یونان بود. خشایارشا عزم آن داشت تا یونان را فتح کند و بر آتنی‌ها پیروز شود و انتقام شکست پدرش در جنگ ماراتون را بگیرد.
آماده شدن خشایارشا برای نبرد با یونانی‌ها و آغاز حرکت او به سوی مقصد و همچنین آمادگی یونانی‌ها برای جنگ، بررسی موقعیت جغرافیایی یونان و استراتژی دفاعی دولتمردان یونان، نخستین تحرک‌ها و جای توقف و جنگ مباحث فصل ششم هستند و فصل هفتم به نبرد ترموپیل و وقایع آن اختصاص یافته است. یونانیان در این جنگ شکست خوردتد و این شکست مصیبت بزرگی بود که باعث شد تسلط بر مرکز سرزمین خود را از دست بدهند.
پیشروی خشایار شاه در یونان موضوع فصل هشتم است. او پس از پیروزی در ترموپیل به قصد تصرف آتن و مابقی خاک یونان به سمت جنوب حرکت کرد. خشایارشا پس از فتح یونان که بیشتر جمعیت آن به سالامیس و آیگینا فرار کرده بودند برای شکست قاطع یونان و از بردن نیروی دریایی یونان به سمت سالامیس حرکت کرد. در نبرد سالامیس که نخستین نبرد دریایی بزرگ تاریخ خوانده می‌شود خشایارشا شکست سنگینی خورد. یونانی‌ها با تعداد کم خود نیمی از ناوگان ایران را نابود کردند، در حالی که خود فقط چهل کشتی را ازدست دادند. ایبرمز می‌نویسد: «بسیاری از مورخان معتبر نبرد سالامیس را مهم‌ترین نبرد تاریخ نامیده‌اند. پیروزی یونان، ضامن بقای مفهوم یونانی مردمسالاری و حقوق فردی و فلسفه و فرهنگ یونانی بود. اگر ایرانیان یونانیان را شکست دادخ بودند، تولد و شکوفایی فرهنگ و تمدن غرب به وقوع نمی‌پیوست و احتمالدً جهان امروز به‌طور کامل و بنیادین به شکل دیگری در می‌آمد.»
فصل نهم به عقب نشینی خشایارشا از از سالامیس و دو نبرد دیگر یعنی پلاته و موکاله پرداخته است که باز یونانیان به پیروزی‌های بزرگی در این دو نبرد رسیدند.
فصل دهم نیز با عنوان «زوال و مرگ» به گذران سال‌های آخر زندگی خشایار شا پرداخته است.
کتاب «خشایارشا» نوشته «دنیس ایبرمز» و ترجمه «سارا هاشمی»، به عنوان سومین کتاب از مجموعه یازده جلدی «رهبران جهان باستان» از سوی انتشارات ققنوس در ۱۳۴ صفحه، شمارگان ۲۰۰۰ نسخه و با قیمت ۳۵۰۰ تومان منتشر شده است.
