نگاهی به آخرین کتاب منتشرشده مارگارت اتوود، نویسنده کانادایی
روزنامه شرق
کریک و اوریکس، آخرین رمان مارگارت اتوود نویسنده مشهور کانادایی است که از بسیاری جهات شاخص‌ترین اثر او هم محسوب می‌شود. در کریک و اوریکس از اصلی‌ترین ویژگی‌های انسانی هم خبری نیست. مخاطب به ذهن باهوش، شکنجه‌شده و سردرگم جیمی که یک آدم برفی است راه می‌یابد. او تنها بازمانده یک فاجعه جهانی زیست‌شناسی است. اگر در داستان ندیمه نویسنده به بنیادگرایی مذهبی می‌پردازد و نشان می‌دهد که چطور به ویرانی منجر می‌شود، در کریک و اوریکس نفع‌طلبی و وجه غیراخلاقی علم و صنعت است که به خشونت و بی‌رحمی غیرارادی منتهی می‌شود. وقتی برای اولین بار در رمان با آدم‌برفی مواجه می‌شویم او همچون مردی وحشی زندگی می کند. او بالای درخت می‌خوابد تا از خوک‌های حریص در امان باشد. جیمی برای کریکرها نقش پدر و نیمه‌خدا را بازی می‌کند. کریکرها انسان نیستندو در لابراتوارها ساخته شده‌اند. جدال آدم برفی برای بقا با فلش‌بک‌هایی که به زندگی گذشته او زده می‌شود، قطع می‌شود. جیمی در خانواده‌ای عجیب و غریب بزرگ شد. پدرش متخصص ژنتیک بود و مادرش همیشه از زندگی در محیط به شدت محافظت شده و تحت نظر در یکی از شهر – کشورهای صنعتی کلافه و عصبانی بود. تمام اتفاقات رمان در سال‌های پایانی قرن بیست و یکم رخ می‌دهد. دید ویران‌کننده اتوود در آخرین رمانش گزارشی است از جهانی که ما در آن زندگی می‌کنیم. شرکت‌های بزرگ بیوصنعتی به نام پیشرفت، در طبیعت دست می‌برند و هر کسی که با این برنامه‌ها همراهی نکند (همچون مادر جیمی) تهدیدی برای امنیت انسان محسوب می‌شود.
جیمی باهوش و منفی‌باف است. اما یکی از عجایب نسل خودش به شمار نمی‌رود. او با کریک طرح دوستی می‌ریزد. آنها در کنار هم به سایت‌های جنایی سرک می‌کشند و با بازی‌هایی نظیر خون و گل زرد (تمدن علیه بربریت) مشغول می‌شوند. جیمی (آدم برفی) علاقه خاصی به زبان دارد. او در دانشکده فهرستی از لغاتی را که دیگر مورد استفاده قرار نمی‌گیرد گردآوری می‌کند. جیمی گمان می‌کند که کلمات همچون کودکانی گرفتار در مشکلات هستند و او وظیفه دارد که آنها را نجات دهد. آرزوی قلبی او این است که این کلمات فراموش‌شده از مرگ یا پایان تمدن جلوگیری کنند. طعنه‌آمیز است که در دنیای رمان اتوود، تنها موجودات دیگری که روی زمین زندگی‌می‌کنند، یعنی کریکرها بی‌سواد هستند.
جیمی در آمریکای شمالی تحت سیطره شرکت‌هایی که یادآور شرکت‌های بزرگ صنعتی قرن نوزدهم هستند، بزرگ می‌شود. این شرکت‌ها کارگرانشان را در روستایی با مشخصات خاص جای می‌دهند و تمام نیازهایشان را تامین می‌کنند. جیمی در بین پیگون‌ها/مهندسانی زندگی می‌کند که اندام‌هایی با بافت انسانی دارند. اتوود بسیاری از توصیف‌های علمی را نه تنها فهم‌پذیر بلکه بسیار جذاب و هیجان‌انگیز ارائه می‌کند. جیمی در جامعه‌ای کلونی بزرگ می‌شود اما هرگز کاملاً در آن حل نمی شود. دوستی او با بچه‌ای غیرمعمولی به نام گلن یکی از سطوح جذاب رمان اتوود است. گلن نام کریک را که نام پرنده‌ای بزرگ و منقرض‌شده است، اختیار می‌کند. رمان زندگی جیمی و کریک را دنبال می‌کند. آن دو وارد دانشگاه می شوند. جیمی به مشکل برمی‌خورد و کریک پیشرفت می‌کند. پس از به پایان رساندن دوره دانشگاه، وقتی که جیمی مشغول نوشتن نسخه‌ای از تولیدات خودیاری است، کریک از استعداد خود برای بهبود ظاهر جامعه استفاده می‌کند. شرکت او، ورجودن اسنس می‌کوشد تا علت‌های بیرونی مرگ، جنگ و بیماری‌های مسری (به خصوص آنهایی که از طریق مقاربت‌های جنسی انتقال می‌یابند) را از بین ببرد. آنها می‌خواهند با افزایش جمعیت، فساد محیط و سوءتغذیه مقابله کنند. خنده‌دار است که آنها در عین اینکه می‌خواهند جلوی افزایش جمعیت را بگیرند در تلاشند تا راهی برای درمان عقیمی بیابند! اتوود در کریک و اوریکس با مهارتی ستودنی جاه‌طلبی‌های عجیب و غریب و در عین حال پوچ و مسخره کریک و ورجودن اسنس را به سخره می‌گیرد. بزرگترین پروژه کریک،تولید بچه‌هایی است که چه از لحاظ فیزیکی و چه از نظر روحی و روانی بتوانند به هر شکلی دربیایند. بچه‌هایی که شاید خریداران رویای داشتنشان را در سر بپرورانند. زیبایی، فرمانپذیری و ده‌ها ویژگی مثبت دیگر آنها را به موجواتی بی‌نظیر تبدیل می‌کند. پوست این موجودات در مقابل امواج ماورای بنفش مقاوم است. جیمی به اوریکس قول می‌دهد که مواظب کریکرها باشد. جیمی به زمان حال برمی‌گردد. رمان در زمان حال ادامه پیدا می‌کند. جیمی که سعی می‌کند در جهانی که از شدت گرما، کمبود غذا و وجود جانوران کثیفی مثل پیگون‌ها در حال نابودی است، زنده بماند. جیمی برای مقابله با مشکلات و برای تهیه غذا و اسلحه به عقب برمی‌گردد و نظاره‌گر نابودی جهان می‌شود. ویرانی جهان مخلوق کریک آغاز می‌شود. ویروسی کشنده همچون حریقی بزرگ جهان را فرامی‌گیرد. دولت‌های سراسر جهان می‌کوشند با قرنطینه و بررسی محموله‌های مسافرتی از شیوع بیماری جلوگیری کنند اما قدرت نابودی کریک فراتر از اینها است.
اتوود در رمان کریک و اوریکس سوال دشواری را مطرح می‌کند ولی هیچ پاسخی برای آنها ارائه نمی‌دهد. رمان آخر او به دلیل برخورداری از لایه‌های متعدد، جذابیت‌های گسترده ای را پیش روی خواننده می‌گذارد. جذابیت‌هایی که آکنده از درد، افسوس و نگرانی از جهانی است که خود در به وجود آمدنش نقش داشته است.
