روزنامه کارگزاران
پاییز و زمستان امسال برای دوستداران آیزایا برلین ایام خوشی بود، چراکه چندی پیش نشر ماهی دو کتاب «ریشه های رومانتیسم» و «مجوس شمال» را با ترجمه های عبدالله کوثری و رضا رضایی منتشر کرد و اینک «سرشت تلخ بشر» در دسترس شماست. هنری هاردی در پیشگفتار کتاب می نویسد؛ این کتاب که مانند «مخالف جریان» بیشتر به تاریخ اندیشه ها می پردازد حاوی یکی از مقالات اولیه برلین است که پیش از این هرگز به چاپ نرسیده است.
از میان مقاله های این کتاب سه تا در دهه گذشته ]یعنی دهه 1980[ نوشته شده اند و چهارتا را، به دلایلی مختلف که در پیشگفتار کتاب «مخالف جریان» ذکر کرده ام، در آن کتاب نیاورده ام. از میان این چهار مقاله، سه مقاله آماده انتشار مجدد در مجموعه ای دیگر هستند و چهارمین مقاله، یعنی «ترکه خمیده»، تنها به این دلیل از مجموعه موردنظر حذف شده است که شباهت بی اندازه ای به مقاله ای دیگر در آن مجموعه دارد که در مورد همان موضوع (ملی گرایی) آمده است، ولی در مقاله «ترکه خمیده» بسیاری مطالب متمایز هست و این مقاله جایگاه خودش را در این گروه ناهمگون دارد.مقاله ای که در این کتاب برای نخستین بار به چاپ می رسد درباره ژوزف دومستر است که در سال 1960 به این دلیل که گمان می رفت نیاز به بازنگری دارد به کناری نهاده شده بود.
درهرحال، این مقاله تقریبا برای چاپ آماده بود و ارزش بسیاری دارد و به همین دلیل، موجه به نظر می رسد که آن را در این کتاب بگنجانیم. نویسنده چند بخش جدید به آن افزوده و پیش نویس های جدیدی برای قسمت هایی دیگر از آن آماده کرده است، ولی این مقاله به شکلی روشمند و با بهره گرفتن از کارهای بعدی ای که درمورد مستر انجام گرفته، بازنگری شده است؛ به هرحال، این وضع به نظریه اصلی موجود در آن لطمه ای نمی زند.
مشخصات مقالاتی که نخستین بار در جاهایی دیگر به چاپ رسیده اند و در این کتاب دوباره منتشر می شوند به این شرح است؛ «درپی دنیای آرمانی» نسخه خلاصه شده متنی است که نخستین بار در 15 فوریه 1988 در مراسمی در شهر تورین خوانده شد و در آن مراسم نویسنده نخستین جایزه بین المللی سناتور جووانی آنیلی را «به خاطر اهمیت قائل شدن برای اخلاق در جوامع غربی» دریافت کرده، و بنیاد آنیلی مستقلا آن مقاله را به زبان های انگلیسی و ایتالیایی انتشار داد و این مقاله در ضمن در شماره 17 مارس 1988 در نیویورک ریویو آوبوکز به چاپ رسید؛ «افول اندیشه های آرمانشهرگرایانه در غرب» را بنیاد ژاپن در سال 1978 در توکیو منتشر کرد و این مقاله در کتاب وحدت، کثرت و سیاست؛ مقالاتی در بزرگداشت اف.ام.بارنارد دوباره به چاپ رسید؛ «جامباتیستا ویکو و تاریخ فرهنگی» مقاله ای است که نخستین بار برای چاپ در کتاب چقدر سوال؟ مقالاتی در تقدیر از سیدنی مورگنبسر آماده شد؛ «نسبیت باوری در اندیشه اروپایی قرن هجدهم» انتشار یافت و پس از بازنگری در محتوا و شکل در تاریخ؛ مجموعه مقالاتی درباره فلسفه تاریخ به چاپ رسید؛ «فراز و نشیب وحدت اروپا» سخنرانی برلین در 1959 در سومین همایش بنیاد اروپایی فرهنگ در وین ایراد شد و در همان سال در وین به چاپ رسید.
ترجمه ایتالیایی «تقدیس اراده رمانتیک؛ شورش علیه اسطوره جهانی آرمانی» در سال 1975 در ایتالیا انتشار یافت و در اینجا برای نخستین بار به زبان اصلی، یعنی انگلیسی، به چاپ می رسد؛ «ترکه خمیده؛ درباره ظهور ملی گرایی» برای نخستین بار در سال 1972 منتشر شد.کتاب مشتمل بر 8 فصل است؛ درپی دنیایی آرمانی، افول اندیشه های آرمانشهرگرایانه در غرب و...
روزنامه کارگزاران-3/12/85
