نویسنده‌ امر غریب:یزدانی خرم و یشنهاد خواندن «سوگواری برای شوالیه‌ها» 1396/2/7

مرتضی کربلایی‌لو برای من به‌عنوان داستان‌نویس همیشه ذهنی جدی بوده و برای همین پیگیر آثار تازه‌اش هستم. کربلایی‌لو که نسبتا پرکار هم هست چند هفته پیش رمان تازه‌ای منتشر کرد به نام «سوگواری برای شوالیه‌ها» که باز هم درش شاهد جهان تازه ولی کمی دیریاب  هستیم. داستان رمان واقعا خلاصه‌بردار نیست و بهتر است بگویم سفری‌ است در صد و اندی سال تاریخ غیررسمی و غیرمستند. از سال‌های پایانی احمد شاه قاجار بگیرید تا روزگار معاصر. از حضور اشراق‌گونه  عباس‌میرزا در متن تا قتل‌عام چند سرباز روس در جنگ‌های شمال. داستان از یک فلاش‌بک بزرگ و آشنایی یک پلیس آغاز می‌شود با مردی زمین‌گیر. پلیسی که دخترش را تازه به فرودگاه امام خمینی(ره) رسانده؛ دختری که می‌خواهد از ایران برود... کربلایی‌لو تصویری از تاریخ معاصر می‌سازد که پیوندهای چندان زیادی با فضای بیرون از متن او ندارد. برای همین جعل‌ها و تصادف‌هایی که در متن شاهدش هستیم به‌شدت ارجاع‌های درون‌متنی دارد و باید در منطق و جغرافیای خود اثر درک شود. از سویی دیگر جهانی که این نویسنده می‌سازد به معنایی کلامی «غریب» است. درش شخصیت‌ها، رفتارها و اتفاق‌ها هرچند شباهت بسیار زیادی با نمونه‌های خود در جهان بیرون دارند،  لایه‌ای خاص ایشان را از این تشابه دور می‌کند. نمی‌دانم ‌چقدر ذهن ارسطویی نویسنده تلاش داشته فرآیند مذکور را بیش از پیش برجسته کند، اما این را فهمیدم که با رمانی روبه‌رو هستیم که تلقی‌ای رندانه از مفهوم حضور عناصر بیرونی در متن دارد و سازمان و نشانگان زیبایی‌شناسانه‌اش را بر اساس روحی مدرن قرار می‌دهد که درش ذهن و حضور نویسنده به خوبی فضا را کارگردانی می‌کند. در همین فضا حضور عباس‌میرزا با خنجری در دست و قتل کسانی که به زعم او باید بمیرند چندان عجیب نیست.
پیشنهاد خواندن «سوگواری برای شوالیه‌ها» پیشنهاد درک جهان داستان‌نویسی ا‌ست که سال‌های سال است در حال تکمیل و اجرای پروژه‌ خود است در شکل‌های مختلف زیبایی‌شناسانه و در این مسیر هم رمان‌های قابل‌توجه نوشته، هم آثاری که به اصطلاح موفق به اجرای استراتژی‌ مذکور نشده‌است؛ اما همین رویه نشان‌دهنده‌ برخورد با داستان‌نویسی‌ است که تفکر بلندمدت دارد و جهانی را که به آن می‌اندیشد تکثیر و روایت می‌کند.
 با این وضعیت رمان آخرش «سوگواری برای شوالیه‌ها» از همین جهان برآمده. قصه‌ای رازآلود که درش تکه‌های مختلف تاریخ احضار می‌شوند و خواننده را در پازلی رها می‌کنند که باید خودش آن را بچیند. برای همین رمان کربلایی‌لو یک رمان خاص است و قطعا حوصله و رفتاری حرفه‌ای می‌طلبد برای خوانده ‌شدن.