خبرگزاری کتاب
رمان «گورستان اهل فرنگ»با توصیف فضائی وهم گون از اعماق جامعه آمریکا شروع می شود ،یعنی از جائی که درگیری های دو نسل با هم آغاز شده است.
به گزارش خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا)، این رمان آغازی بسیار قدرتمند دارد و ساخت و ساز فضاهای مربوط به جدائی های روحی مایکل به عنوان شخصیت محوری رمان از قدرت سرمایه و سایه نمادین پدر سالاری ،خواننده را در تعلیقی از عناصر داستانی فرو می برد که او با لذت تمام بخش عظیمی از کار را بدون توجه به حاشیه پردازی های نویسنده می خواند.
نویسنده در این کار موفق شده است که دو شخصیت پدر و پسر را به شکلی دقیق بپروراند به گونه ای که شخصیت پدر به عنوان نمادی از سیستم تکیه بر عنصر ثروت و سلطه بسیار زود جایگاهش را در ذهن مخاطب پیدا می کند و پسر به عنوان نمادی از سرکشی های منطقی و رویکرد انسانی به جهان حس جانبداری او را به همراه دارد.
ضرباهنگی که «ریچارد دولینگ»در آغاز رمان از آن استفاده کرده
ضرباهنگی موثر و در خدمت وقایع و رویداد های داستانی است که نشان از تبحر او در شناخت اتمسفر داستانی دارد.
شخصیت پدر به عنوان یکی از وکلای صاحب نفوذ ایالت ایندیانا بر خلاف ضرباهنگی که «ریچارد دولینگ»در آغاز رمان از آن استفاده کرده ضربا هنگی موثر و در خدمت وقایع و رویداد های داستانی است که نشان از تبحر او در شناخت اتمسفر داستانی دارد. حرفه اش یک قانون شکن است که به جز انباخت سرمایه به چیز دیگری فکر نمی کند،او که با دریافت پول های کلان و تبانی با قدرت های پنهانی مافوق به غولی بی ترحم تبدیل شده با نیروئی مخالف در قلب خانواده خود مواجه می شود که آرامشش را سلب می کند.
تقابل آرام اما سهمناک پدر و پسر که عاجز از درک دنیای همدیگرند علاوه بر حس همذات پنداری دارای نکته ای زیبا شناسانه هم هست که یاد آور بسیاری از افسانه های کهن جهان است که به دنیای مدرن راه یافته اند.
مایکل در رمان «گورستان اهل فرنگ» ظاهرا به دنبال یافتن گم شده ای ازلی ابدی است و روح شاعرانه اش هرگز به او اجازه در افتادن با آن چه که از سوی پدر به او تحمیل می شود را نمی دهد.
مایکل بر خلاف پدر و سیستم حاکم روحیه ای صلح جو دارد و سعی می کند قبل از هر چیز دیگر میزان تحملش را در برابر آن چه که او را شخصیتی نا کار آمد و عقب افتاده از قافله اجتماع بی ترحم معرفی می کند بالا ببرد،نکته ای که هرگز موفق به اثبات آن نمی شود.
ریچارد دولینگ در رمان «گورستان اهل فرنگ»نگاهی دیگرگونه به وقایع دنیای مدرن دارد،او تلاش کرده در این کار زاویه ای دیگر را در برون افکنی آنچه که امروزه به عنوان یک سوال بزرگ برای بشریت تبدیل شده است را مورد آزمایش قرار دهد.
نکته قابل توجه در مورد رمان «گورستان اهل فرنگ »این است که نویسنده تا قبل از ریچارد دولینگ درست از همان آغاز ماجراهای مربوط به سیرالئون به نگاهی دوگانه دچار می شود ،نگاهی که در خلال آن هیچ برداشت دیگری به جز تطهیر شخصیتی چون پدر مایکل از آن نمی توان داشت. فصل عزیمت مایکل به کشور سیرالئون از آمریکا به عنوان کشوری مخوف یاد می کند و همه عناصر داستان را در خدمت اثبات این نظرگاه به کار می گیرد اما به محض رسیدن او به سیرالئون توصیف های تحقیر آمیز نویسنده آغاز می شود،توصیف هائی که کشور مبدا را نا خود آگاه به عنوان بهشت برین معرفی می کنند.
به نظر می رسد که نویسنده با تمام ارادتش به شخصیت مایکل به عنوان شخصیتی "جهان وطنی" نتوانسته است جریان و تصویری جدای تبلیغات مرسوم خلق کند.
به زعم نویسنده رمان «گورستان اهل فرنگ»آنچه که در خلال رویداد های یک جامعه آفریقائی رخ می دهد به جز توحش و زندگی به شیوه بدوی چیز دیگری نیست ،جامعه ای که دوست و دشمن را دشمن می پندارد و شخصیتی انسان و عضو سپاه صلح را به شیوه ای وحشیانه می بلعد.
ریچارد دولینگ درست از همان آغاز ماجراهای مربوط به سیرالئون به نگاهی دوگانه دچار می شود،نگاهی که در خلال آن هیچ برداشت دیگری به جز تطهیر شخصیتی چون پدر مایکل از آن نمی توان داشت.
این نگاه دوگانه که سایه اش را بر رمان تا فصل های نهائی حفظ می کند، حسی از عدم اعتماد به نویسنده را در ذهن ایجاد می کند که به هیچ وجه با آغاز کار قابل مقایسه نیست.
تصاویری که دولینگ از فلاکت و جهالت یک جامه آفریقائی ارائه می دهد در بر دارنده این پیام است که آن ها نه تنها لیاقت نگاه انسانی را ندارند بلکه باید بیش از پیش در کنترل آن ها کوشید.
ارائه تصاویری که دولینگ از فلاکت و جهالت یک جامه آفریقائی ارائه می دهد در بر دارنده این پیام است که آنها نه تنها لیاقت نگاه انسانی را ندارند بلکه باید بیش از پیش در کنترل آن ها کوشید. فضاهای خوفناک از جنگلی با نماد جامعه آفریقائی که چند نیروی سپاه صلح را به گونه هائی در دل خود گم کرده در جا های مختلف رمان با قبرستانی در پاریس به مثابه بخشی از جهان مدرن مقایسه می شود و صد در صد کم می آورد.
گرچه نمی توان شخصیت درخشانی چون« سیسای» را که یکی از قربانیان جوامع پیش رفته در قلب آفریقاست را به عنوان نکته ای درخشان در روند رمان نادیده گرفت اما هرچه که خواننده پیشتر می رود تناقض ذهنیت نویسنده بیشتر رخ می کند.
نویسنده در فصل های مختلفی از رمان با زیرکی تمام پیام های ضعیف خود را در ساخت و سازهای مثال زدنی و مستحکم پنهان می کند و به این وسیله آرام آرام تنفر خود را از جوامعی که به ظاهر قصد دفاع از آنها را دارد به مخاطب منتقل می کند.
آن چه که باید به عنوان نکته تحسین بر انگیز رمان «گورستان اهل فرنگ»به آن اشاره کرد مطالعه نویسنده در شناخت عقاید بعضی از قبایل آفریقائی است،نکته مثبتی که که گویا به عمد به شکلی معکوس ارائه شده است.
به طور قطع می توان گفت که نویسنده‌ای چون «دولینگ»از آن جمله نویسندگانی که در کار خود استاد است ،او نویسنده ای است که در دنیای داستانی خوب می اندیشد و توانائی خارق العاده ای در تقسیم دنیای خود با مخاطب دارد.
همان گونه که در بخشی از مقدمه کتاب آمده رمان«گورستان اهل فرنگ »پژوهش رندانه و پر مغزی است درباره سنت سحر و جادو می توان گفت که رمان«گورستان اهل فرنگ»در مرزی میان هجوم و دفاع از جنگ تمدن ها ایستاده است که البته جنبه دفاعی آن بر جنبه هجومی برتری دارد. در غرب آفریقا و بر خورد و مقابله دو فرهنگ کاملا متضاد در دوران «جنگ تمدنها»و در عین حال داستانی است مهیج که خواننده را تا صفحه آخر مسحور می کند.
می توان گفت که رمان «گورستان اهل فرنگ»در مرزی میان هجوم و دفاع از جنگ تمدن ها ایستاده است که البته جنبه دفاعی آن بر جنبه هجومی برتری دارد.
بدون شک می شود ادعا کرد که دولینگ به لحاظ نوع نگرش و خاستگاه اجتماعی متعلق به همان سیستمی است که در اوایل رمان به آن تاخته است،سیستمی که هنوز مرز میان دوست داشتن و دشمنی ورزیدن را نشناخته است .
با تمام این تفاصیل باید گفت که دولینگ در ساختن دو فضای کاملا متضاد یعنی جامعه ای شهری و کاملا مدرن در دل آمریکا و جامعه ای بدوی در کشور سیرالئون فوق العاده درخشان عمل کرده است و اگر خواننده بدون در نظر گرفتن تفکر نویسنده به مطالعه این اثر بپردازد، بدون شک لذت خواهد برد.
رمان «گورستان اهل فرنگ»دارای نکاتی قابل تامل از زاویه های مثبت و منفی است که به دلیل تراکم فضا و شخصیت پدید آمده اند،این رمان که با ترجمه ای نسبتا خوب ارائه شده شاید به لحاظ موضوع چند پاره اش نتواند اهالی جدی ادبیات را با خود همراه سازد، اما بدون شک در میان خوانندگان غیر حرفه ای حرفی برای گفتن خواهد داشت.
رمان «گورستان اهل فرنگ»به تازگی توسط نشر ققنوس به چاپ رسیده است.
