سایت کانون ادبیات ایران
مجموعه داستان « دود مقدس » نوشته شیوا مقانلو روز دوشنبه چهارم تیرماه در یک صد و نودمین نشست هفته کانون ادبیات ایران با حضور نویسنده اثر و منتقدان حسن اصغری و جواد جزینی نقد و ... بررسی شد.
در ابتدای این نشست شیوا مقانلو یکی از داستان های مجموعه اش ـ یک دوستی سه نفره ـ را خواند و سپس حسن اصغری در متنی که نوشته بود داستان شب شیطان را نقد کرد. اصغری در نقد خود عنوان کرد:
لحن راوی ساده است و داستانهای این مجموعه عمدتاً حرف بزرگی ندارند و ما نیز دنبال حرفهای بزرگ نیستیم این داستانها گوشه ای از زنذگی جوانان امروز را روایت می کند...
سپس حسن اصغری در متنی که نوشته بود داستان شب شیطان را نقد کرد. اصغری در نقد خود عنوان کرد:
لحن راوی ساده است و داستانهای این مجموعه عمدتاً حرف بزرگی ندارند و ما نیز دنبال حرفهای بزرگ نیستیم این داستانها گوشه ای از زنذگی جوانان امروز را روایت می کند.
در ابتدای این نشست شیوا مقانلو یکی از داستان های مجموعه اش ـ یک دوستی سه نفره ـ را خواند و سپس حسن اصغری در متنی که نوشته بود داستان شب شیطان را نقد کرد.
اصغری در نقد خود عنوان کرد: لحن راوی ساده است و داستانهای این مجموعه عمدتاً حرف بزرگی ندارند و ما نیز دنبال حرفهای بزرگ نیستیم این داستانها گوشه ای از زنذگی جوانان امروز را روایت می کند.
این منتقد درباره داستان شب شیطان افزود : آنچه باعث علاقه من به این داستان شد اندیشه ژرف آن بود. فضا سازی داستان نمادین است. شب نماد تاریکی و شر است و باران نماد اندوه و اشک و غم است. این داستان تقابل دو عرصه خیر و شر است.
وی گفت : زنان این میدان آکنده از تاریکی و آلوده گناه هستند. زندگی شیطان با زن دراسطوره کهن ما به وقوع پیوسته است اما اینجا نقش ها دگرگون شده است. شیطان نقش فریب دهنده را ندارد و خود فریب می خورد. ساختار این داستان به قصه های کهن و عرفانی ما شباهت دارد و شیوه روایت نقال گونه است اما نوع گفتار روزگارما را منعکس می کند.
اصغری گفت : به یک نکته دیگر هم باید اشاره کنم و آن آغاز بندی توضیحی داستان است. راوی همه چیز را با بیان دانای مطلق شرج می دهد و باعث می شود خواننده مجال اندیشه نیابد و این به خواننده امکان دخالت در روایت و خلق تخیل را نمی دهد.
در ادامه این نشست، جواد جزینی در نقد مجموعه داستان دود مقدس با اشاره به تقابل اسطوره ها و نشانه شناسی و دغدغه های فرمی نویسنده گفت : نقش و کارکرد زبان در این اثر نسبت به کتاب های گذشته نویسنده منطقی و پحته تر شده و نثر و زبان در خدمت داستان پردازی قرار گرفته است.
جزینی گفت: این مجموعه داستان از چند جهت متفاوت است یکی اینکه بر خلاف بسیاری از مجموعه داستان ها که نام یکی از داستان ها نام و عنوان مجموعه می شود دود مقدس نام هیچ داستانی نیست و تنها با توجه به متن و محتوای داستان ها می توان از دود مقدس به ارزش های مقدس خانوادگی که از بین می رود تعبیر کرد.
وی افزود: محوریت داستان های این مجموعه مساله زنان است. بر خلاف بسیاری از داستانهایی که زنان درباره زنان می نویسند و مردان دشمنان تاریخی زنان هستند دراین داستان ها، هم مرد به زن ظلم می کند و هم زن به زن ظلم می کند. زن هایی که در این داستانها می بینیم آمالشان تصاحب مردان است و رقیبانشان زنان اند. همه خیانت کارند اما دردیالوگها به دوستی ها و علاقه ها اشاره می شود و راوی با آرامش خیانت را روایت می کند. زن ها از زنجی که در این دوران می برند راضی اند و احساس بدی ندارند و پارادوکس دوستی های پر خیانت در این مجموعه دیده می شود.
درادامه محمد را گودرزی درباره مجموعه دود مقدس گفت : نگرش زنانه بر کل داستان حاکم است. چون داستان ها در پی دادن حکم کلی نیستند و نمی خواهند گزاره سیاسی، فلسفی بیان کنند بلکه می خواهند حالتهای روحی و جسمی راوی و حساسیت های او را نشان دهند. اغلب داستان ها بیان زندگی تجربی زن در جامعه ای مرد سالار است. زنی که می خواهد زنانه ببیند و زنانه زندگی کند.
شیوا مقانلو نویسنده مجموعه داستان دود مقدس فوق لیسانس سینما دارد. او به جز این کتاب چندین مجموعه داستان ترجمه کرده که می توان به زن تسخیر شده، زندگی شهری نوشته هایی از دونالد بارتلمی اشاره کرد. همچنین او مجموعه داستان کتاب هول را در سال 83 منتشر کرد.
