خبرگزاری کتاب: 19 آذر 1390 ساعت 17:01
مهاجرت به کلان‌شهرها برای یافتن کار و زندگی بهتر، سودایی است که در بسیاری از موارد به واقعیت نمی‌پیوندد و به حاشیه‌نشینی رویاپردازان روستایی می‌انجامد. کتاب «حاشیه‌نشینی و اسکان غیررسمی، چالش‌ها و پیامدها» این موضوع را در جهان به ویژه در تهران بررسی کرده است.-
به گزارش خبرگزاری کتاب ایران(ایبنا)، شهرهای بزرگ با چالش‌های زیادی روبه‌رویند که افزایش جمعیت، یکی از آن‌هاست. جمعیت شهرها نه تنها در ایران بلکه در بسیاری از کشورها با امر مهاجرت گره خورده است. مهاجرت از روستاها و شهرهای کوچک‌تر به شهرهای بزرگ با سودای یافتن کار و زندگی بهتر، داستانی است که در قرن اخیر هر روز تکرار می‌شود.
تک‌قطبی بودن شهرهای ایران و خلاصه شدن این کشور در تهران، پایتخت آن، سبب شده است تا این کلان‌شهر بی‌مرکز در میان شهرهایی باشد که بیش از همه انفجار جمعیت را تجربه می‌کنند.
بر اساس مضامین این کتاب، بدیهی است شهری که در چندین دهه شکل گرفته و تا حاشیه بیابان در جنوب و دامنه کوه‌ها در شمال پیش رفته است، دیگر فضایی برای پیش‌روی نداشته باشد، بنابراین شهرهای اقماری در اطراف آن شکل گرفتند و برخی از شهرستان‌های اطراف آن نیز هر روز مهاجران تنگدست بیشتری را در خود جای دادند، تهی‌دستانی که توان اجاره یا خرید منزل در تهران را نداشتند!
همچنان که نویسندگان این کتاب نیز عنوان کرده‌اند، حاشیه‌نشینی در شهرهای بزرگ تنها یادآور مشکلات تامین مسکن و حمل و نقل نیست، بلکه مسایل فرهنگی را نیز به دنبال دارد. نویسندگان این اثر بر این باورند که «حاشیه‌نشینی شهری با وجود ارتباط انکارناپذیری که با مشکل مسکن دارد، تنها در این حوزه حلاصه نمی‌شود، بلکه ابعاد گوناگون فرهنگی و اجتماعی دارد.»
کتاب «حاشیه‌نشینی و اسکان غیررسمی، چالش‌ها و پیامدها» نوشته سیدرضا صالحی‌امیری و زهرا خدایی، این مشکل را تنها در تهران بررسی نمی‌کند بلکه آن را به عنوان مشکلی کلی در تمام جهان در نظر دارد و تنها یکی از بخش‌های آن را به تهران اختصاص می‌یابد.
این اثر پژوهشی اجتماعی به شمار می‌آید که مطالبش را با ارایه کلیاتی درباره موضوع کتاب آغاز می‌کند. نویسندگان این اثر پس از ارایه کلیاتی نسبتا مفصل، نظریه‌ها و دیدگاه‌های کلان درباره حاشیه‌نشینی را بررسی کرده‌اند.
ویژگی‌ها و پیامدهای حاشیه‌نشینی، حاشیه‌نشینی در جهان و ایران، حاشیه‌نشینی و پیامدهای آن در کلان‌شهر تهران و راهبردها و سیاست‌های مواجهه و مداخله، فصل‌های دیگر کتاب را تشکیل می‌دهند.
نویسندگان این اثر، حاشیه‌نشینان را شامل تمام افرادی دانسته‌اند که در محدوده اقتصادی شهری ساکن‌اند اما جذب اقتصاد شهری نشده‌اند. بیشتر این افراد، روستاییانی‌اند که برای گذران زندگی بهتر راهی شهرها شده‌اند.
به اعتقاد نویسندگان کتاب، از آنجایی که بیشتر این افراد مهارت لازم برای جذب در بازار کار شهری ندارند، عامل پس‌ران شهری آن‌ها را از شهر به حاشیه سوق می‌دهد.
آنچه از بررسی‌های این کتاب می‌توان دریافت، این است که حاشیه‌نشینی از پیامدهای توسعه ناهمسو در نظام شهرنشینی است و بسیاری از مسایل اجتماعی، اقتصادی و سیاسی در کشورهای در حال توسعه ناشی از رشد و گسترش نامتوازن نظام‌ها و فضاهای شهرنشینی بوده است. جاذبه رو به رشد شهرهای کشور و تجمع سرمایه در این فضاهای منطقه‌ای نیز عوامل مهمی در گسترش شهرنشینی در ایران قلمداد می‌شوند.
چاپ نخست کتاب «حاشیه‌نشینی و اسکان غیررسمی، چالش‌ها و پیامدها» هفتمین جلد از مجموعه «مدیریت و فرهنگ» با شمارگان 1100 نسخه، 455 صفحه و به بهای 120000 ریال به تازگی از سوی انتشارات ققنوس منتشر شده است.
