رأی دادن به عنوان مهم‌ترین سازوکار مشروعیت بخشیدن به هر نظام سیاسی مدرن، شرط لازم برای دموکراسی است ولی شرط کافی نیست. دستاوردهای سیاسی تنها زمانی دموکراتیک می‌شوند که آرای مردم نتیجه داوری‌های سنجیده و توجه آنان به خواسته‌های همگان و خیر کشور باشد، نه واکنش‌های سرسری و غیرارادی./
به گزارش خبرگزاری کتاب ایران(ایبنا)، «رابرت گودین» نویسنده کتاب «دموکراسی سنجیده» با طرح مفهوم «مشورت دموکراتیک درونی» که اساس آن استدلال، گفت‌وگو و احترام گذاشتن به رجحان‌ها و دیدگاه‌های همگان است، راه دست‌یابی به این رفتار سنجیده و مسوولانه را بازمی‌نماید. او «مشورت دموکراتیک درونی» را هم به فرمانروایان توصیه می‌کند و هم به شهروندان.
گودین شرایطی را برای رأی دادن در نظر می‌گیرد. او در حقیقت آن چه را که زمینه‌ساز رأی دادن افراد است، مهم می‌شمارد. به اعتقاد او، عضو حزبی بودن و بر اساس دیدگاه‌های احزاب رأی دادن، جامعه را به دموکراسی راستین سوق نمی‌دهد. او عامل اصلی برای حصول دموکراسی سنجیده را «تأملات درونی» افراد پیش از رأی دادن می‌داند.
به کمک این تأمل درونی است که فرد رأی دهنده هنگام استفاده از حق رأی خود به منافع دیگر افراد جامعه نیز اهمیت می‌دهد. رأی دادن را نباید عملی سرسری و بدون فکر پنداشت، چرا که نتایج این کار تنها به خود فرد محدود نمی‌شود و تعیین‌کننده سرنوشت دیگر افراد جامعه حتی در آینده نیز هست.
گودین شرایطی را برای رأی دادن در نظر می‌گیرد و در حقیقت آن چه را که زمینه‌ساز رأی دادن افراد است، مهم می‌شمارد. به اعتقاد وی، عضو حزبی بودن و بر اساس دیدگاه‌های احزاب رأی دادن، جامعه را به دموکراسی راستین رهنمون نمی‌شود، بلکه عامل اصلی برای حصول دموکراسی سنجیده «تأملات درونی» افراد پیش از رأی دادن است.
او در این کتاب به منافع افرادی نظر دارد که حقوقشان همواره پایمال شده است. او با طرح دموکراسی سنجیده، در پی احقاق حق افرادی نظیر مهاجران و بیگانگان حاضر در کشورهاست، افرادی که حق رأی ندارند اما نتایج رأیگیری آن شامل حال آنان نیز می‌شود.
گودین با طرح مفهوم تأمل درونی به منافع چنین افرادی می‌اندیشد و تک تک افراد دارای حق رأی را مسوول تأمین منافع آنان می‌داند. وی تا آنجا پیش میرود که رأی دادن را تعیین‌کننده سرنوشت آیندگان نیز برمی‌شمرد و پاسخ تمامی این دغدغه‌ها را نیز در تأملات درونی افراد و استقلال رجحان‌های فردی جست‌وجو می‌کند.
باید در نظر داشت که نظرات مطرح شده در این کتاب چندان امکان به حقیقت پیوستن ندارند، اما طرح آنها نیز به‌تنهایی در راستای ایجاد ذهنیتی سالم و مفید مثبت و تأثیرگذار است. بر اساس این کتاب، در نظر گرفتن منافع شخصی در منتهای درجه قرار دارد و یکی از عوامل اساسی در تحقق دموکراسی، دخالت دادن انگیزه‌های اخلاقی در تصمیم‌گیری‌های دموکراتیک است.
دموکراسی مفهومی است بسیار مورد مناقشه، اما در اصل، مراد از آن پاسخ‌گو یا مطابق بودن رجحان‌های قاطع تمام طرف‌های درگیر در پیامدهای اجتماعی به شکلی نظام‌مند نیست، رأی‌دهی سازوکار متعارف برای تضمین این گونه پاسخ‌گویی نظام‌مند است.
رأی دادن عملی ظاهری است و در این اثر منظور از رأی، اعمالی درونی و ذهنی است که پیش از رأی‌دهی صورت گرفته و زمینه‌ساز آن برای دموکراتیک بودن نتایج سیاسی به معنای عمیق و واقعی‌اند. آرای مردم باید بازتاب داوری‌های حساب‌شده و قاطع باشد، نه واکنش‌های سرسری و غیرارادی.
گودین تعاریفی از شهروندان جوامع دموکراتیک ارایه می‌دهد، آنان به راه درست برای یاری دادن کل جامعه در دست‌یابی به خواسته‌هایشان نیک می‌اندیشند. شهروندان جوامع دموکراتیک در جریان رسیدن به تصمیمی مشترک با جدیت درباره نوع خواسته‌های دیگران و چرایی آنها و همچنین ارتباط دادنشان با اهداف خودشان به درستی تأمل می‌کنند.
شهروندان جوامع دموکراتیک رفتاری منطبق با پاسخ‌گویی دارند و به قراین و تجربه‌های نهفته در باورهای دیگران توجهی درخور نشان می‌دهند. این شهروندان رفتارهای مسوولانه داشته و به تأثیر اقدامات و گزینش‌های خود بر تمامی کسانی که (اینجا و آنجا، اکنون یا آینده) متأثر از رأی آنان می‌شوند ،توجهی درخور نشان می‌دهند.
گودین ارکانی را برای مدل «مشورت دموکراتیک درونی» بر می‌شمرد. وی جمع‌زدن برای امور واقع را مناسب می‌داند، اما زمانی که ارزش‌ها مطرح‌اند، مشورت نیز لازم است و تنها جمع زدن آرا نتایج درست را به دست نمی‌دهد. مردم معمولا پس از رأیگیری باید به لحاظ منطقی باورهای خود را درباره امور واقع مربوط به موضوع تغییر دهند، ولی زمانی که ارزش‌ها مطرح‌اند، دلایل احترام گذاشتن به صرف جمع زدن آرا از میان میرود.
به اعتقاد نویسنده، رأی‌ها خوبند اما استدلال‌ها بهترند. رأی دادن برای اعطای مشروعیت دموکراتیک و برای فیصله دادن اختلاف نظرهایی که به شیوه‌های دیگر خاتمه نمی‌یابند، کاملا لازم است. ولی اقامه دلایل دیگر ممکن است سبب شود افراد قادر به درک موضع یکدیگر شوند، نه به این معنا که تنها آن را ملاحظه کنند و در نوعی دستگاه جمع‌زدن به شیوه‌ای مناسب آنها را بسنجند. درک مواضع مختلف به این روش، افراد را قادر می‌سازد آن را ارزیابی کنند و تا حدودی درونی سازند.
چاپ نخست کتاب «دموکراسی سنجیده» با ترجمه لیلاسازگار در شمارگان 1650 نسخه، 430 صفحه و بهای 85000 ریال از سوی انتشارات ققنوس روانه بازار نشر شده است.
