خبرگزاری کتاب
سه شنبه 8 شهریور 1401
.......................
به گزارش خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا)؛ فردیناند شوال، پستچی فرانسوی‌ای بود که 33 سال از عمر خود را صرف ساختن کاخ ایده‌آل «Le Palais ideal» در شهر کوچک هاتریو در فرانسه کرد. کاخ به عنوان نمونه‌ای خارق‌العاده از معماری هنری ساده‌لوحانه قلمداد می‌شود. چرا ساده‌لوحانه؟ چون کسی او را باور نمی‌کرد و کارهایش را جدی نمی‌گرفت. شوال در خلوت خود، سنگ بر سنگ گذاشت و با دست‌ها، چند ابزار و فرغونش، رویای خود را تحقق بخشید. رمان «رویای یک دیوانه» به زندگی او می‌پردازد و شوال را در مسیر رسیدن به رویایش روایت می‌کند با خیال‌پروری‌ای که نادین مونفیس استفاده کرده است تا داستان را برای نوجوانانی که مخاطب کتاب‌اند جذاب‌تر کند. در گفت‌وگویی که با فرزانه مهری، مترجم این اثر داشته‌ایم زندگی شُوالِ فرانسوی و قلم مونفیسِ بلژیکی را مرور کرده‌ایم که در ادامه می‌خوانید:
این اثر، داستانی تخیلی برگرفته از زندگی پستچی‌ای به نام شُوال است. چه کتابی منبع سوژه «رویای یک دیوانه» بوده است؟
کتاب خاصی منبع الهام نویسنده نبوده؛ البته کتاب‌های زیادی درباره این پستچی نوشته شده است چون او شخصیت شناخته‌شده‌ای در فرانسه است و آن کاخ ایده‌آلی هم که ساخته است الان یکی از جاهای دیدنی جنوب فرانسه به حساب می‌آید. همان‌طور که نویسنده تعریف می‌کند در کودکی به آن‌جا رفته و دیده و تحت‌تأثیر قرار گرفته است. بعد که تصمیم می‌گیرد کتابی درمورد آن بنویسد، می‌رود فیلم‌ها، عکس‌ها و نوشته‌هایی را که درباره او بوده است مطالعه و با تخیل خود تلفیق می‌کند و داستانی واقعی-تخیلی می‌نویسد. یک فیلم سینمایی جالبی هم به نام «کاخ ایده‌آل» درباره این پستچی ساخته شده است.
این اثر، داستانی تخیلی برگرفته از زندگی پستچی‌ای به نام شُوال است. چه کتابی منبع سوژه «رویای یک دیوانه» بوده است؟
کتاب خاصی منبع الهام نویسنده نبوده؛ البته کتاب‌های زیادی درباره این پستچی نوشته شده است چون او شخصیت شناخته‌شده‌ای در فرانسه است و آن کاخ ایده‌آلی هم که ساخته است الان یکی از جاهای دیدنی جنوب فرانسه به حساب می‌آید. همان‌طور که نویسنده تعریف می‌کند در کودکی به آن‌جا رفته و دیده و تحت‌تأثیر قرار گرفته است. بعد که تصمیم می‌گیرد کتابی درمورد آن بنویسد، می‌رود فیلم‌ها، عکس‌ها و نوشته‌هایی را که درباره او بوده است مطالعه و با تخیل خود تلفیق می‌کند و داستانی واقعی-تخیلی می‌نویسد. یک فیلم سینمایی جالبی هم به نام «کاخ ایده‌آل» درباره این پستچی ساخته شده است.
نادین مونفیس باتوجه به زندگی شُوال، درنظر داشته تا چه داستانی را روایت کند؟
پشتکار و قدرت روحی و جسمی این انسان عجیب، بیشتر موردتوجه مونفیس بوده است؛ اینکه چه‌طور با وجود تمام سختی‌ها و مصیبت‌های زندگی دست به چنین کاری زده است، اینکه در هر شرایطی می‌شود آدم به دنبال رویاهای خود برود و اگر واقعا با تمام وجود بخواهد، هیچ‌چیزی نمی‌تواند جلودارش باشد. خودم خیلی تحت‌تأثیر این پستچی قرار گرفتم و فکر می‌کنم که این بخش پشتکار، جان‌سختی، لجاجت و کوتاه‌نیامدن این شخصیت می‌تواند بر هرکسی که کتاب را می‌خواند تأثیرگذار باشد.
مخاطب این کتاب، چه رده سنی است؟ زیرا باتوجه به نوع نوشتار آن، به نظر می‌رسد مخاطبش باید بالای 10 سال باشد.
بله. مخاطب این کتاب گروه سنی نوجوانان است؛ البته به نظرم بزرگسالان هم می‌توانند از خواندن این کتاب لذت ببرند؛ ولی اصولا نادین مونفیس برای نوجوانان کتاب می‌نویسد.
در معرفی کتاب آمده است «می‌توان رویاها را، حتی دیوانه‌وارترین‌شان را تحقق بخشید.» این مسئله در این داستان چه‌طور برای نوجوانان شرح داده شده است؟
در این داستان مشاهده می‌کنیم که شوال برخلاف رود شنا می‌کند، مثل دیگران راضی به زندگی عادی نیست و دنبال چیزی فراتر می‌رود، خیلی باجربزه و جسور است، جاه‌طلبیِ شکست‌ناپذیری دارد و توجهی نمی‌کند که بقیه راجع‌به او چه می‌گویند؛ زیرا اهالی روستا او را درک نمی‌کنند. مثلا می‌بینند به‌جای اینکه در باغچه خانه‌اش سبزی بکارد تا گرسنه نماند، در آن‌جا یک‌سری خرت‌وپرت سر هم می‌کند و می‌سازد، در صورتی که دارد یک اثر هنری خلق می‌کند. بعدها در داستان می‌بینیم که با اینکه از طرف اطرافیانش درک نمی‌شود؛ ولی گردشگرها و کسانی که می‌آیند و اثر را می‌بینند جذبش می‌شوند و متوجه کار خارق‌العاده او می‌شوند و کم‌کم شهرت پیدا می‌کند. واقعا یک رویای دیوانه‌وار دارد و بهش هم می‌رسد.
داستان بیشتر به چه فضایی تمایل دارد؟
فضای داستان در عین روایی بودن حالت شاعرانگی هم دارد. همچنین برهه‌ای خاص از تاریخ فرانسه را نشان می‌دهد؛ ولی تاریخی نیست. اواخر قرن نوزدهم فرانسه با مشکلات سیاسی و اجتماعی فراوانی دست‌وپنجه نرم می‌کند. مشکلاتی که از بعد از انقلاب کبیر فرانسه در سال 1789 شروع شد و شاهد انقلاب‌ها و قیام‌های متعددی هستیم. یک دوره سلطنت‌طلب‌ها می‌آیند و بعد دوباره جمهوری‌خواهان و بعد سلطنت‌طلب‌ها دوباره کودتا می‌کنند و این تغییر و تحولات سیاسی تأثیر خیلی بدی بر زندگی مردم می‌گذارد و فقر، گرسنگی و قحطی بیداد می‌کند. در حقیقت نویسنده می‌خواهد بگوید که در آن فضای سخت و دشوار باز هم چنین فرد دیوانه‌مانندی برمی‌خیزد و دست به کار عجیبی می‌زند. او با جسارت و پشتکاری که دارد به آن رویایش که از دید آدم‌های منطقی، غیرعقلانی است می‌رسد. بعضی‌ها می‌گویند اگر پستچی شوال در این دوره زندگی می‌کرد شاید روان‌شناسان او را در دسته اسکیزوفرنی‌ها قرار می‌دادند؛ چون آدم خیلی توداری بود و بلد نبود ارتباط برقرار کند و در داستان هم آمده است که او بلد نبوده است به کسی عشق بورزد و بگوید دوستت دارم؛ ولی عاشقانه‌ترین اثری را خلق می‌کند که کسی می‌تواند برای فرزندش بسازد.
باتوجه به اینکه «رویای یک دیوانه» اقتباسی آزاد از یک اتفاق واقعی است، نادین مونفیس سعی داشته است این داستان را برای نوجوانان به‌صورت واقع‌گرا بنویسد یا فانتزی‌ای در آن جریان دارد؟
درحقیقت نویسنده واقعیت را با تخیل درآمیخته و داستان از زبان شوال است و زندگی‌اش را تعریف می‌کند؛ ولی یک‌جوری انگار شوالی است که پس از وقوع تمام اتفاقات دارد آن‌ها را روایت می‌کند؛ یعنی روح شوال انگار برگشته است و از گذشته و آینده خبر دارد؛ ولی آن بخش تخیلی‌ای که بهش اضافه می‌کند داستان را جذاب کرده است. دوستی پستچی با نقاشی که او هم آدم خاصی است و با هیچ‌کس ارتباط ندارد و بعد رابطه‌ای که با دختر آن نقاش پیدا می‌کند و خودش را جای آن نقاش می‌گذارد. در حقیقت پستچی شوال از طریق این رابطه، می‌خواهد به دختر خودش برسد. یک‌جوری دختر خودش را در او می‌بیند و می‌خواهد زنده‌اش کند. تلاشش برای دوباره زنده‌کردن دختر خودش است. اصولا نادین مونفیس خیلی فانتزی دارد؛ ولی در این اثر نمی‌شود گفت فانتزی جریان دارد؛ بلکه تخیلی و تخیلش هم خیلی واقع‌گرایانه است، که نویسنده به نفع گیرابودن داستان این کار را کرده است برای اینکه داستان خیلی تخت نباشد.
این اثر چندمین کتاب نادین مونفیس است؟ او بیشتر در چه زمینه‌هایی قلم می‌زند؟
نادین مونفیس نویسنده 69 ساله بلژیکی است و سابقه کاری زیادی دارد. کتاب زیاد نوشته و فیلم هم ساخته است. در هر زمینه‌ای قلم زده است؛ شعر سروده و نمایشنامه، فیلمنامه و رمان نوشته و در نمایش هم بازی کرده است. به‌خصوص یک‌سری رمان‌های پلیسی فانتزی دارد با الهام از شخصیت رنه ماگریت نقاش معروف سوررئالیست بلژیکی. خودش می‌گوید که «از هشت‌سالگی عاشق نویسندگی شده‌ام و ماجرا از اینجا شروع می‌شود که در کودکی یک درختی در خانه‌مان داشتیم که پدربزرگم آن را کاشته بود و روزی مادرم این درخت را برید. من اینقدر از این اتفاق ناراحت شدم که شروع کردم به نوشتن و اولین رمانم را در 12 سالگی نوشتم و از آن موقع هم همین‌طور دارم می‌نویسم». مونفیس برای نوجوانان زیاد کتاب می‌نویسد و اصولا هم آدم بامزه و شوخ‌طبعی است و فانتزی خاصی دارد.
اطلاعات کتاب:
«رویای یک دیوانه» به قلم نادین مونفیس با ترجمه فرزانه مهری در 127 صفحه، با شمارگان 1100 نسخه و به بهای 28 هزار تومان از سوی نشر آفرینگان برای رده سنی نوجوان منتشر شده است.
