(زبان های ایرانی باستان وایرانی میانه)زبانهای ایرانی نو در ایران و افغانستان متمرکزند. نمایندگانی از این زبانها را در عراق، سوریه ترکیه، اتحاد شوروی (قفقاز، آسیای مرکزی، پامیر) ترکستان چین، شبه قاره هند و در کرانههای عربنشین خلیجفارس، هم میتوان یافت. بدین ترتیب زبانهای ایرانی نو، از نظر جغرافیایی ناحیهای تقریباً به همان اندازه گستره زبانهای هندو آریایی را دربر میگیرند، هر چند از نظر شمار گویشوران مشابهتی در میان نیست و زبانهای ایرانی نو تقریباً 55 میلیون گویشور دارند. به لحاظ تاریخی، ایرانی نو، مانند هر اصطلاحی که برای تعریف یک دوره زبانی بهکار میرود، از منظر جامعهشناسی زبان با تأکید بر زبان یا زبانهای غالب تعیین میشود. در مورد ایرانی نو، فروپاشی شاهنشاهی ساسانی در سده هفتم میلادی و سدههای بعدی اسلامی شدن نواحی ایرانی زبان، زمینه پیدایی فارسی نو را به عنوان زبان جدید غالب از لحاظ فرهنگی از میان مجموعه پیچیدهای از چند زبان فراهم آورد. جلد دوم راهنمای زبانهای ایرانی از مجلدی به همین نام است که جلد اول آن به بررسی زبانهای ایرانی باستان و ایرانی میانه پرداخته بود و اینک جلد دوم آن به زودی در 834 صفحه راهی بازار نشر خواهد شد.